اختلال افسردگی

اختلال افسردگی یکی از مشکلاتی هست که امروزه خیلی از افراد درگیر آن هستن مثلا از خواب بیدار میشین ولی حال و حوصله بلندشدن از رختخوابو ندارین، از اون طرف کلی کار هست که باید انجام بدین از آماده کردن صبحونه تا تمیزکاری و رفتن سرکار و برگشتن و ناهار آماده کردن و… کسل هستین و همش دلتون میخواد بخوابین، سرکار حوصله حرف زدن نداشتین و با بی حالی کاراتونو انجام دادین، اخیرا از جمع های شلوغ فراری شدین، از تفریحاتی که قبلا داشتین مث دورهمی و پارک و سریال دیدن لذت نمی برین، به مرگ فکر می کنین و با خودتون می گین اصن این زندگی ارزش داره که آدم اینقد سختی بکشه، کاش می شد مرگ هم دست خود آدم بود…

چه اتفاقی برای شما افتاده؟ اگه همینطور ادامه بدین تا دو هفته بشه، میشه گفت شما به افسردگی دچار شدین.

اختلال افسردگی چیه؟

از نظر عامیانه به حالت روحی ناراحتی و بی حوصلگی و شاد نبودن افسردگی می گن. ولی اون چیزی که توی منابع روانشناسی و روانپزشکی ذکر شده تعریف دقیق تری داره.

افسردگی بالینی ناراحتی و نابسامانی های هیجانی و عاطفی هست که باعث میشه فرد از درون ناراحت باشه و نتونه کارها و وظایف خودشو درست و خوب انجام بده.

اختلالات طیف افسردگی چند تا هستن که من اینجا علائم دوره افسردگی عمده رو بیان می کنم.

هسته اصلی ویژگیهای افسردگی بالینی؛ غم شدید، احساس بی ارزشی و بی فایده بودن و دوری کردن از دیگران هست.

دلایل اختلال افسردگی

همه آدما توی مقطعی از زندگی خودشون احساس افسردگی می کنن و معمولا می تونن علت این افسردگی رو به رویدادهای مشخصی ربط بدن.

• تو ایجاد افسردگی دو رویداد خیلی اهمیت دارن: از دست دادن (فقدان) و شکست. تجربه هایی مثل از دست دادن شغل، فوت بستگان، طلاق می تونن باعث دوره ای از غم، خمودگی و تکرار دایمی بعضی افکار منفی بشن. همچنین شکست ها مثل رد شدن تو امتحان یا کنکور، شکست عشقی می تونن به نومیدی و ایجاد احساسات و افکار منفی مثل بدبینی و خودتردیدی منجر بشن.

اکثر مردم می تونن این احساسهای منفی رو در عرض چند روز یا چند هفته از بین ببرن و به زندگی عادی خودشون برگردن، اما اگه علائم به مدت طولانی باقی بمونن و مشکل ایجاد کنن فرد مبتلا به اختلال افسردگی میشه.

• کاهش مواد شیمیایی مغز مثل سروتونین یکی از علتهای افسردگی بالینی هست که می تونه جنبه ژنتیک داشته باشه و فرد بدون علت بیرونی خاصی علائم این اختلال رو نشون میده. داروهای روانپزشکی باعث افزایش سروتونین می شن، برای همین دارودرمانی خط مقدم درمان افسردگیه.

• مراحلی از زندگی که ممکنه فرد با مشکلاتی جدی دست و پنجه نرم کنه و نتونه اونهارو حل کنه و احساس درماندگی کنه هم می تونه اونو به افسردگی دچار کنه، مثلا توی ازدواج ناموفق، بیماری خود فرد یا بیماری عضوی از خانواده ش، فقر و مشکلات مالی

علائم دوره اختلال افسردگی عمده

از بین معیارهای زیر حتما یکی از معیارها خلق افسرده، یا از دست دادن علاقه و لذته:

• فرد بیشتر طول روز، و تقریبا هر روز، خلق افسرده ( غم + نومیدی و گاهی غم + نومیدی + احساس پوچی) داره. این موضوع رو خودش می گه یا اینکه دیگران می بینن (دائم گریه می کنه، بغض می کنه). برای تشخیص این علامت از اختلال افسردگی توی کودکان و نوجوانان باید بدونیم که خلق افسرده ممکنه به صورت زودرنجی و زودخشمی نشون داده بشه.
• فرد در بیشتر طول روز، و تقریبا هر روز، به تمام فعالیتها یا تقریبا تمام فعالیتها به شدت بی علاقه شده و این مساله رو خودش می گه یا دیگران می گن (مثلا میگه حوصله انجام دادن کاری رو ندارم) و کارهاش می مونه.
• به طور چشمگیر چاق می شه یا بدون گرفتن رژیم غذایی، به طور چشمگیر لاغر شده (در عرض یک ماه ۵% به وزنش اضافه شده یا از وزنش کم شده) یا اینکه تقریبا هر روز بی اشتها یا پراشتهاست.

• افراد دارای اختلال افسردگی از مشکلات خواب شکایت دارن. اونها معمولا می گن یا دچار بی خوابی یا پرخوابی تقریبا در همه روزها شدن مثلا دیر خوابشون می بره یا از خواب می پرن و زود بیدار میشن یا اینکه همش خواب آلوده اند.
• پرتحرکی روانی- حرکتی یا کم روانی- حرکتی تقریبا هر روز ( بیقراری یا کندی که خودش بگه یا دیگران ببینن). مثلا خیلی آروم کارهاشونو انجام میدن، خیره میشن، کم حرف می زنن، حتی میگن انگار تو ذهنمون هم هیچ فکری نیست یا کلمات به سختی پیدا میشن.
• تقریبا احساس می کنه بی حال و بی رمقه یا انرژی از دست داده، اختلال افسردگی باعث میشه حتی برای کارهای ساده هم انرژی نداشته باشه مثلا بازی با بچه ش یا شستن ظرفها.
• تقریبا هر روز احساس بی ارزشی داره یا بی دلیل احساس گناه می کنه و عذاب وجدان شدید داره و خودشو سرزنش می کنه.
• تقریبا هر روز، توانایی فکر کردن یا تمرکز حواس ضعیفه، یا نمی تونه تصمیم بگیره و قاطع باشه.
• به طور دایم به مرگ فکر می کنه، که می تونه از فکر اینکه من چرا زنده ام و کاش بمیرم باشه تا فکر خودکشی و حتی اقدام به خودکشی هم بکنه.

الف- از بین علائم بالا ۵ تا یا بیشتر در طول یک دوره ۲ هفته ای حضور داشتن و نشون میدن که عملکرد فرد با عملکرد قبلی او متفاوت شده.

ب- این علائم اختلال افسردگی باعث میشن فرد توی عملکرد اجتماعی ش مثلا روابطش، شغل یا درس خوندن یا کارهاش دچار مشکل بشه.

ج- این علائم ربطی به اثر فیزیولوژیک یک دارو یا یک بیماری پزشکی دیگه ربطی نداره.

چه باید کرد؟

اگه شما این علائم رو با شدت و میزان و مدتی که گفته شده در خودتون می بینین باید:

• در مرحله اول به روانشناس مراجعه کنین تا تشخیص دقیقی از افسردگی به شما ارائه بده و یک طرح رواندرمانی برای شما تدارک ببینه. با رواندرمانی و با درمان شناختی رفتاری می تونین به افسردگی خودتون غلبه کنین البته اگه تکنیکهارو انجام بدین و درمان رو رها نکنین.
• به علت اینکه اختلال افسردگی نمی گذاره شما پیگیر درمان بشین و شمارو منفعل می کنه هم توی زندگی و کارهاتون و هم درمان روانشناختی، مراجعه به روانپزشک و مصرف دارو یکی از مسیرهای درمانی اصلی شماست. برای مصرف دارو تعلل و تردید نکنین و خودتونو سرزنش نکنین، فک کنین مثل کسی که سرماخوردگی بدی گرفته یا دیابت گرفته نیاز به دارو دارین و مستحق محبت هستین نه سرزنش.
• رفتن به باشگاه و فعالیت فیزیکی باعث ترشح دوپامین و سروتونین در درازمدت می شه و این کمک بزرگی برای کاهش افسردگی تونه.
• اختلال افسردگی لذت بردن شمارو از تفریحات و سرگرمی های طبیعی انسانی کم می کنه اما شما هر طور شده تفریحاتتونو و دورهمی هاتونو کنسل نکنین و حتی اگه انگیزه ای برای شرکت تو اینها ندارین خودتونو مجبور کنین که اونهارو ادامه بدین، تفریح و شرکت توی جمع ها شمارو از انزوای افسردگی می کشه بیرون.
• پیش کسانی که شمارو سرزنش میکنن از حال خودتون نگین، خیلیها حال روحی شمارو درک نمیکنن و فکر میکنن شما خودتونو به تنبلی زدین و دارین ادا درمیارین. این درک نشدن باعث میشه بیشتر احساس تنهایی و غم کنین.
• اگه افکار خودکشی دارین حتما حتما به شماره اورژانس اجتماعی ۱۲۳ یا مشاوره تلفنی ۱۴۸۰ تماس بگیرین تا به شما کمک کنن. اختلال افسردگی می تونه درمان بشه و شما میلتون به زندگی برگرده و یادتون باشه زندگی شما برای عزیزانتون باارزشه حتی اگه خودتون چنین باوری نداشته باشین یا در زمان حاضر احساس موفقیت و خوشبختی نداشته باشین.
• رژیم غذایی مفیدی داشته باشین، تغذیه ای که شامل میوه ها و سبزیجات و لبنیات باشه تا ویتامین های لازم بدنتون تامین بشه. اکثرا تو دوران افسردگی به خودشون نمی رسن و این حالشونو بدتر می کنه.

طرحواره اعتماد به نفس