آخرین مقالات

آخرین محصولات

اختلال وسواسی اجباری

اختلال وسواسی اجباری

برای همه ما ممکنه پیش اومده باشه که گاهی فکرهایی به ذهنمون اومده باشه که دوست نداشتیم و باعث اضطراب یا احساس گناهمون شده باشه و برای همه مون ممکنه این اتفاق افتاده باشه که به کارهای خودمون شک کرده باشیم مثلا درو بستم؟ نمازمو درست خوندم؟ همه چیزو برای فلانی توضیح دادم؟ و بعد مجبور شدیم دوباره اون کارو بررسی کنیم. اگر تمام این رفتارها در شما شدید است باید بگویم شما احتمالا درگیر اختلال وسواسی اجباری شده اید که در این مقاله به آن می پردازیم.

در حالت عادی این افکار و رفتارها اشکالی نداره اما وقتی حالت افراطی پیدا می کنه و روی ذهن و زندگی مون اثر مختل کننده ای می گذاره احتمال اینکه دچار مشکل روحی شده باشیم زیاده. اما چه مشکلی؟

 

اختلال وسواسی اجباری چیه؟

یکی از انواع اختلالات روانی هست که در منابع روانپزشکی و روانشناسی ذکر شده و زندگی فرد رو مختل می کنه و وقت گیره.

این اختلال دربرگیرنده دو قسمت هست:

اضطراب

۱-وسواس: فکر و تصویر و حس یا میلی که رنج آور و ناخوشاینده و باعث احساس گناه یا اضطراب یا دلشوره و بیقراری میشه و بدون اراده و ناخواسته وارد ذهن میشه و می مونه و بارها تکرار میشه.

۲-اجبار: رفتارهای آشکار یا ذهنی ای که فرد انجام میده تا از دست احساسات ناراحت کننده ای که وسواس بوجود میاره راحت بشه یا اینکه جلوی اتفاقات بدی که وسواسش میگه رو بگیره.

 

انواع اختلال وسواسی اجباری

  • آلودگی مانند حساسیت به میکروب و بیماری، کثیفی، عرق و بوی بد، گردو خاک، نجاست مثل ادرار، مدفوع، خون،… چربی روی ظروف
  • مذهبی مانند شک در تعداد رکعت و یا ذکرهای نماز و غسل و وضو
  • آسیب دیدن و آسیب زدن خود یا فرد یا دیگران
  • شک و تردید در تصمیم گیری و انتخاب
  • افکار و تصاویر جنسی
  • نظم و ترتیب
  • تقارن
  • حق الناس
  • عجیب و غریب

رفتارهای اجباری در اختلال وسواسی چند نوع اند

  • اطمینان گیری مثلا از مادر یا مرجع تقلید یا فرد دیگه ای مدام در مورد درستی کارش سوال می کنه.
  • باطل سازی فکر وسواسی با اعمال ذهنی مانند ذکر گفتن یا قرآن خواندن و دعا و صدقه
  • چک کردن
  • شستشوی افراطی یا مرتب کردن بیش از حد یا تکرار عمل مثل نماز خواندن مجدد
  • مرور ذهنی افکار و از نو بررسی کردن اونها توی ذهن
  • انجام دادن کامل و افراطی کارها مثلا نوشتن جزوه با جزئیات زیاد

 

شیوع اختلال وسواس اجباری

این اختلال معمولا در سنین پایین شروع میشه هر چند بسیاری از والدین اونو به اسم وسواس نمی شناسند و یا ممکنه متوجه اون در فرزندشون نشن. اختلال در سطح جهانی بین ۱.۱% تا ۱.۸% هست یعنی در حد ۱۰۰ نفر حدود یک تا دو نفر. و در زنها بیشتر دیده میشه هر چند در دوران کودکی در پسربچه ها شیوع بیشتری داره.

شیوع اختلال وسواس اجباری

اختلال به شکل تدریجی و آروم آروم و بیشتر در اوایل نوجوانی یا بزرگسالی پیداش می شه و معمولا بعد از یک رویداد استرس زا مثل حاملگی، زایمان، مشکلات در روابط عاطفی و شغلی، تصادف و از دست دادن عزیزی، و البته گاهی اوقات یک اتفاق ساده مثلا بریده شدن دست حین سبزی پاک کردن می تونه باعث شروعش بشه.

 

دلایل اختلال وسواس اجباری

هنگام صحبت درباره این اختلال باید بدونیم که یک مساله روانی هست و ریشه های متعددی میتونه داشته باشه. دلایلی که تاکنون ذکر شده رو براتون مطرح می کنم.

  • ژنتیک: گفته میشه که این اختلال در اقوام فرد وسواسی بیشتر دیده میشه و وسواسها و اجبارها به صورت ژنتیک ذخیره شده ان. بنابراین به صورت ارثی به فرد می رسه مثل بیماری جسمی
  • پرکاری قسمتهایی از مغز مانند مناطق پیشانی و عقده های مغز که هنگام وسواس خون بیشتری تو این قسمتها جریان داره. و همچنین سرعت متابولیسم در منطقه کورتکس اوربیتو-فرانتال زیاده
  • کاهش سروتونین مغز
  • نقص حافظه کلی، اعتماد نداشتن به حافظه خود و برای همینه که مدام شک می کنن.

 

 

ویژگیهای شخصیتی افراد دارای اختلال وسواس اجباری

  • احساس مسوولیت بیش از حد؛ این افراد نسبت به دیگران ممکنه بیش از حد حساس باشن و فکر میکنن این فکرهای وسواسی ممکنه رخ بده و دیگران رو رنج بده یا باعث زحمت اونها بشه. مثلا اگه حس می کنن دستشون نجسه تو ذهنشون میاد که اگه رفتار اجباری شستشو رو انجام ندن نجاست دست اونها به همه جا سرایت می کنه و دیگران هم نجس می شن و….
  • یکی دانستن فکر و عمل؛ فرد فکر میکنه که همینه که یه فکری به ذهنش میاد می تونه تبدیل به عمل بشه یا واقعی بشه. مثلا اگه فکر تصادف پدرش تو ذهنش میاد پدرش ممکنه تصادف کنه یا اگه فکر جنسی تو ذهنش میاد پس گناه کرده.
  • سرکوب افکار؛ افراد دارای اختلال وسواس اجباری می کوشن فکرهای مزاحم و غلطشونو رو سرکوب کنن و یا حواس خودشونو پرت می کنن تا فکرهارو نبینن ولی فرار از فکرها و سرکوب فکرهای وسواسی، شدت اونها رو بیشتر می کنه و اونا با فراوانی بیشتری رخ می دهن.
  • بینش؛ برخی از این افراد نسبت به غلط بودن وسواس خودشون آگاهی دارن و بینش خوبی دارن. برخی بینش کمی دارن و می گن احتمالا فکرامون درست باشه و برخی بینش نداشته باشن و می گن فکرامون درسته و ما مشکلی نداریم، بلکه دیگران هستن که رعایت نمی کنن و…

 

 اختلال وسواس اجباری در کودکان

اختلال می تونه از سن بسیار پایین شروع بشه. و حتی من کودکانی ۳ ساله رو دیدم که دچار وسواس شده ان. وسواس کودکان می تونه شبیه به بزرگسالان باشه مثلا نسبت به شستشو حساس باشن یا تمیزی و نظم و در این موارد پدر یا مادر به احتمال زیاد وسواس دارن و کودک هم دیده. برخی وسواسها هم می تونه متفاوت باشه مثلا کودکان اصرار دارن مشق تمیزی بنویسن و یا پررنگ بنویسن. ممکنه نسبت به ست بودن لباس یا بستن کش مو حساس باشن و… اگه کودکان تو همون سن کم پیش روانشناس برده بشن می شه وسواس رو زودتر کنترل کرد.

 

برخورد خانواده با فرد دارای اختلال وسواس اجباری

خانواده فردی که وسواس داره برخوردهای متفاوتی ممکنه بکنه. مثلا سرزنش و زیاد و به اون فرد می گن تو عمدا می خوای اذیت کنی. باید اراده کنی و تصمیم بگیری دیگه اینکارو نکنی.

برخورد با فرد وسواسی

چون خانواده اذیت می شن ممکنه اونو بخاطر رفتارهای اجباری ش مثلا شستشوی زیاد دعوا کنن. برخی مواقع هم خانواده ها زیادی به حرف کسی که وسواس داره گوش می کنن مثلا کارهایی که اون می خواد رو انجام میدن مثل شستشو یا نظم زیاد و… هر دوی این نوع رفتار چه سرزنش و تحقیر و دعوا و چه همراهی و گوش به حرف اون بودن اشتباهه و باید فرد رو پیش روانشناس برده و طبق نظر روانشناس با فرد برخورد داشته باشن.

 

درمان اختلال وسواس اجباری

  • مواجه سازی و جلوگیری از پاسخ(ERP). این نوع درمان موفقترین رواندرمانی برای این اختلاله. که طی اون فرد با وسواسهایش بطور ذهنی و واقعی مواجه میشه اما اجازه رفتار اجباری رو نداره.
  • درمان شناختی رفتاری (CBT): باورهای غلط افراد مبتلا به وسواس رو ارزیابی و اصلاح می کنه.
  • دارودرمانی: داروهایی برای افزایش سروتونین داده میشه که باعث کاهش وسواس میشه و فرد رو آماده تر برای رواندرمانی و بویژه درمان ERP می کنه.
  • جراحی: آخرین درمان برای موارد شدید وسواسه. که طی اون قسمتهایی که درگیر وسواس هستن توی مغز، برداشته میشن.درضمن میتوانید برای مطالعه بهتر و دقیق تر در رابطه با وسواس به مقاله ی ۶ باور اشتباه درباره وسواس فکری و عملی مراجعه فرمایید.

و نکته پایانی اینکه درمان اختلال وسواس اجباری به تنهایی توسط خود فرد درمان نمیشه و حتما نیاز به رواندرمانی و در صورت متوسط یا شدید بودن، دارودرمانی هم داره. پس تو تله ی خوددرمانی نیافتین و حتما به روانشناس مراجعه کنین.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *