تبعیض بین فرزندان

امروز ما می خواهیم در مورد تبعیض بین فرزندان صحبت کنیم تبعیض هایی که معمولا اینطوری بیان میشن : تو خونه ما حرف، حرف خواهر بزرگه مون بود هر چی اون می گفت مامانم گوش می داد.

بابام پسردوسته، ما ۵ تا دختر بخاطر بدنیا اومدن برادرم بدنیا اومدیم، یعنی پدرمادرم هی بچه دار میشدن تا یه پسر به دنیا بیاد، حالا هم اونو بیشتر دوست دارن و مال و منالشونو بیشتر به اون دادن.

مامانم خیلی به حرف خواهر کوچیکمه، خواهر کوچیکم قلدربازی درمیاره و خودخواهه، مامانم هم جلو اون کوتاه میاد و به ما هم می گه رعایت اونو بکنیم، از خواهرم متنفرم.

اینا مثالهایی بود از صحبتهای مراجعانی که قربانی رفتار نادرست والدینشون یعنی تبعیض بین فرزندان شده ان.

موضوع اینقد روشنه که نیاز به تعریف علمی نداره، ولی می شه گفت که وقتی والدین دارن به یه فرزند به هر بهونه ای بیشتر از فرزندان دیگه توجه می کنن و یا حقوق فرزندان دیگه رو رعایت نمیکنن بخاطر یه فرزند دیگه، یا اینکه گاهی به این توجه میکنن و گاهی به اون و ملاک توجه و محبتشون نیاز فرزند نیست بلکه احساسات خودشونه.

ممکنه شما هم تجربیاتی این چنین داشتین و زهرشو چشیده باشین و شاید هم خودتون الان فرزندانی دارین و می خواین رفتار درست رو انجام بدین، پس با من همراه باشین.

انواع تبعیض بین فرزندان

• تبعیض بخاطر جنسیت

یکی از دلایل و شیوه های مهم فرق گذاشتن بین بچه ها، همینه. یعنی والدین بخاطر اینکه فرزندشون پسر یا دختره بهش توجه بیشتری می کنن. البته تو ایران از دیرباز توجه به فرزند پسر بیشتر بوده و هنوز هم اینطوریه، و علتش هم اینه که فرزند پسر کمک خرج والدین بوده و زودتر وارد بازار کار میشده و از طرفی بخاطر فرهنگ عرف و مساله های شرعی، مراقبت از دختر سخت تر بوده و خونواده ها به دختر بیشتر سخت می گیرن مثلا مراجع من می گفت من ۳۰ سالمه نمی تونم برم بیرون ولی برادر ۱۳ ساله ام اجازه داره تا شب بیرون باشه.

البته تبعیض بین فرزندان پسر و دختر فقط معطوف به پسر نیست، تو بعضی خانواده ها که چندتا پسر دارن و تعداد دخترا کمتره، به دختر توجه بیشتری میشه و گاهی این مساله تا بزرگسالی هم کشیده میشه، اینو از آقایونی که مراجعم بودن زیاد شنیدم که میگن مادر ما به دومادمون بیشتر توجه و محبت داره بخاطر اینکه خواهرمونو بیشتر از ما دوست داشته همیشه. ممکنه خود والدین بگن برای ما فرقی نداره دختر و پسر، ولی رفتارهاشون بیشتر نشوندهنده احساس درونی شون هست تا حرفشون.

• تبعیض بین فرزندان بخاطر شرایط سنی و ترتیب تولد

سن بچه ها و ترتیب تولدشون بخاطر جایگاه بچه ها توی خونه و یا میزان صمیمیتشون با والدین می تونه یکی از نمودهای تبعیض بین فرزندان باشه، مثلا پدر به پسر اولش بیشتر توجه می کنه چون اون بزرگتر از پسر کوچیکه است و بیشتر کمک حال  پدره.

یا مادر چون فرزند اولش در ابتدای زندگی که سختی های بیشتری داشته همراهش بوده، بیشتر بهش توجه داره و اونو برجسته میکنه تو خونه، یا گاهی والدین به بچه های بزرگتر بیشتر سخت میگیرن و واسه بچه های کوچکتر منعطف تر میشن، به قول یکی از مراجعانم که می گفت مامانم منو که ۹ ساله بودم واسه نماز صبح با داد و بیداد بیدار می کرد ولی الان به خواهر نوجوانم که نماز نمی خونه کار نداره و…

گاهی تبعیض بین فرزندان بخاطر سن به این شکل صورت می گیره که والدین به بچه های بزرگتر اجازه قانونگذاری و والدگری می دن و این بچه ها ممکنه به بچه های کوچکتر زور بگن و دیگه می تونین تصور کنین چه اتفاقات ناراحت کننده ای بین بچه های بزرگتر و کوچکتر بوجود میاد.

• تبعیض بخاطر ظاهر

ظاهر مهم نیست؟ کی می گه مهم نیست؟ اتفاقا ظاهر خیلی هم تو ارتباطات مهمه، حتی تو رابطه والد- فرزندی. والدین بیشتر دوست دارن فرزندشون از نظر ظاهری به خودشون شبیه تر باشه و حس خوبی پیدا می کنن و همین عاملی میشه برای تبعیض بین فرزندان بویژه از طرف والدی که روی این موضوع حساستره.

بسیار دیدم مادرانی که از فرزندی که شبیه خودشونه بیشتر خوششون میاد و توجه خاصتری بهش دارن و از اینکه فرزندشون به خانواده شوهر شبیه بشه حس خوبی ندارن، یا پدری که میگفت پسرمو بیشتر دوست دارم، به خودم رفته، حتی از مشکلات روحی ش که شبیه خودمه خوشم میاد.

• تبعیض بخاطر رفتارها

هر بچه ای که به دنیا میاد یه خلق و خوی خاصی با خودش به دنیا میاره، این خلق و خوی خاص ترکیبی از ویژگیهای پدر و خانواده پدری و ویژگیهای مادر و خانواده مادریه که در نهایت شخصیت خود کودک رو می سازه. تبعیض بین فرزندان بخاطر شخصیت و رفتارها خیلی اتفاق می افته، همونطور که ما دوستی که باهامون سازگارتره رو بیشتر دوست داریم والدین هم بچه ای که بیشتر سازگار باشه و همراه والدین باشه رو بیشتر دوست دارن، در واقع تعامل بین والدین و فرزندان یه رابطه دوسوگرایانه است.

خلق و خوی بچه تعیین میکنه والدین باهاش چه رفتاری داشته باشن و رفتار والدین هم روی خلق و خوی بچه تاثیر میگذاره. بچه آروم با حرف شنوی بیشتر و دردسر کمتر باعث میشه والدین راحتتر باشن و بیشتر برای بازی و محبت بهش وقت بگذارن و بچه دشوار که لجبازه و… باعث میشه وقت والدین بیشتر صرف آروم کردن اون بشه و تنش توی رابطه والد-فرزندی رو زیاد میکنه.

تبعیض بین فرزندان بخاطر خلق و خو شکلهای مختلفی می تونه داشته باشه، مثلا گاهی والدین به حرف بچه ای که پرخاشگرتر و ناسازگارتره بیشتر گوش میدن و خواسته های اونو فراهم میکنن و فرزندی که آرومه حقش ضایع میشه.

شما چطور بچه ای رو دوست دارین؟ آروم و حرف گوش کن یا لجباز و خودمحور؟

• تبعیض بخاطر مشکلات جسمی یا بیماری

گاهی تبعیض ها بخاطر شرایط خاص یه فرزند بوجود میاد، مثلا کودکی معلولیت داره یا تو دوران نوزادی یا کودکی بیشتر ضعیف بوده و والدین ناچار به توجه بیشتر نسبت به اون میشن و کم کم این تبدیل به یه الگوی ارتباطی مخرب توی خونه میشه که تاثیر منفی روی روحیه فرزندان دیگه می گذاره.

عواقب تبعیض بین فرزندان

فرق گذاشتن بین بچه ها به دلایلی که ذکر کردم یا هر دلیل دیگه منجر به اتفاقات ناراحت کننده ای توی ارتباطات خانوادگی و رشد روانی و روحیه فرزندان میشه. فرق گذاشتن نه به صلاح والدینه نه فرزندی که مورد توجه قرار میگیره و نه فرزندان محروم شده از محبت.

• این کار باعث ایجاد عزت نفس پایین توی کودک و شکل گیری طرحواره نقص و شرم در اون میشه و در نتیجه حسادت درون فرزند شدت پیدا میکنه، حسادت به خواهر یا برادری که همه توجه والدین رو گرفته و این حسادت باعث اصطکاک ارتباطی و دوری اونها از هم میشه.
• تبعیض بین فرزندان اگه بخاطر توجه به موفقیتهای یه فرزند باشه، باعث سرکوب و مقایسه کردن فرزند ضعیف تر با فرزند موفق تر میشه و در نهایت طرحواره شکست درون فرزند ضعیف تر شکل می گیره.

• محرومیت هیجانی و بی اعتمادی و بدرفتاری هم می تونه از نتایج مقایسه کردن و تبعیض باشه. چرا که مقایسه کردن و همچنین بی توجهی به یه فرزند مصداق بدرفتاری و محروم کردن فرزند دیگه از محبته. این ماجراهای مقایسه کردن هیچوقت از ذهن بچه هایی که کم لطفی از والدین دیدن، پاک نمیشه.
• ایجاد طرحواره استحقاق و روحیه خودخواهانه توی فرزندی که توجه بیشتری از والدین میگیره از نتایج تبعیض بین فرزندان هست، اون فرزند دیگه خودشو محق میدونه و بعدها هم از خواهر و برادرش و همسر و جامعه هم انتظار توجه بیشتر داره.

چه باید کرد؟

• به عنوان والدین حتما حتما باید دوره های فرزندپروی رو شرکت کنین و کتاب بخونین درباره فرزندپروری تا کمتر دچار این خطا بشین.
• اگه طرحواره های خودتون رو درمان کنین، بهتر می تونین ذهن خودتون رو شفاف و آگاه کنین تا رفتار سالمتری توی ارتباط با فرزندانتون داشته باشین و نگذارین کمبودهای عاطفی و مسائل شخصیتی خودتون روی رابطه با فرزندانتون تاثیر منفی بگذاره.
• برای کاهش تبعیض بین فرزندان با رفتارهای مختلف در نظر داشته باشین که بچه ها با همدیگه تفاوتهای فردی دارن و حتی دوقلوهای همسان هم کاملا شبیه هم رفتار نمی کنن، بجای تمرکز روی تفاوتهای اونها و نقص هاشون، تمرکزتون روی نقاط قوت هر فرزند به طور جداگانه باشه.
• شما باید یک پذیرش غیرمشروط (دوست داشتن بچه ها با هر ظاهری و رفتاری) داشته باشین و یک پذیرش مشروط (تقویت و تحسین رفتارهای خوب هر فرزند) تا اونهارو به رفتار خوب تشویق کنین و طبیعیه که بچه ای که بیشتر رفتار خوب داشته باشه بیشتر تشویق میگیره اما اگه شما پذیرش غیرمشروط رو هم عادلانه داشته باشین، این از شدت تبعیض بین فرزندان کم میکنه.
• گاهی فرزندان بخاطر روحیات خاص خودشون، این فکرو میکنن که والدین فرق می گذارن درحالیکه ممکنه اینطوری نباشه، اگه شما حواستون به نکاتی که گفتم هست و تلاشتون اینه که عادلانه نیازهای بچه هارو برآورده کنین، دیگه خودتونو بابت تصورات و فکرهای بچه ها سرزنش نکنین.

ویدئو های بیشتر در مورد طرحواره ها در اینستاگرام ما

امیدوارم خوندن این مقاله به آگاهی شما افزوده باشه، می تونین با نشر دادن اون و ارسال برای دیگر والدین به آگاهی اونها کمک کنین و منو هم خوشحال می کنین. همچنین اگه خودتون از تبعیض بین فرزندان توسط والدینتون رنج کشیدین حتما برای طرحواره درمانی با من تماس بگیرین تا زخمهای روحی تون رو درمان کنین.