اختلال اضطراب اجتماعی(هراس اجتماعی)

اگه ازتون بپرسم اختلال اضطراب اجتماعی دارین، احتمالا پاسختون منفی باشه.

ولی ببینم جوابتون به این سوالات مثبته یا منفی.

شما از غذا خوردن جلوی دیگران خجالت می کشین؟ از اینکه حرف اشتباهی بزنین یا کار خطایی بکنین. مثلا نوشابه رو بریزین تو سفره. یا پاتون بخوره به چیزی و زمین بخورین جلوی دیگران.

اگه به یه مهمونی شلوغ دعوت بشین و مجبور بشین با همه تعارف کنین یا ازتون نظری بپرسن و ناچار به حرف زدن جلوی دیگران بشین.

می تونین راحت برین جلوی استاد و دانشجوها سخنرانی کنین یا کنفرانس بدین؟ موقع خرید راحت می تونین تخفیف بگیرین؟ تو کوچه و خیابون یا مهمونی و مراسم، نگران فکر و نظر دیگران راجع به خودتون نیستین؟

حالا براتون بیشتر درباره این اختلال می گم.

اختلال اضطراب اجتماعی چیه؟

علامتهای این مشکل طبق DSM-5  عبارتند از:

• ترس یا اضطراب شدید نسبت به یک یا چند موقعیت اجتماعی که طی اون، فرد در معرض توجه و دقت دیگران قرار میگیره. برخی نمونه ها اینها هستن: تعاملات اجتماعی (مثلا حرف زدن با دیگران، قرار ملاقات یا آشنا شدن با دیگران)، تحت نظارت و دید دیگران قرار داشتن (مثلا هنگام خوردن یا نوشیدن)، یا انجام کاری در جلوی دیگران (مثلا سخنرانی).
• فرد می ترسه طوری عمل کنه یا علامتهای اضطرابو (لرزش، سرخ شدن، تپش قلب، تپق زدن، فراموش کردن جملات و…) نشون بده که باعث بشه مردم برداشت منفی از اون داشته باشن ( مثلا مسخره بشه، خجالت زده بشه، یا تحویل گرفته نشه) یا باعث توهین به دیگران یا ناراحت شدن اونها بشه.
• در اختلال اضطراب اجتماعی، موقعیت یا موقعیت های اجتماعی تقریبا همیشه باعث ترس یا اضطراب میشن.
• فرد برای تحمل نکردن اضطراب، تلاش می کنه از موقعیتهای اجتماعی دوری کنه یا مجبور میشه اونها رو با ترس و اضطراب زیاد تحمل کنه. ممکنه برخی برای اینکه بتونن تحمل کنن از یه همراه استفاده کنن یا همیشه کنار فرد خاصی باشن یا بشینن.
• ترس یا اضطراب فرد با خطری که از طرف موقعیت اجتماعی مورد نظر اونو تهدید می کنه تناسب نداره، یعنی موقعیتی هست که اغلب افراد و میانگین مردم جامعه توی اون راحت هستن ولی این فرد ترس داره.
• ترس، اضطراب و اجتناب و دوری کردن، در فرد دارای اختلال اضطراب اجتماعی، همیشه هست و تکرار میشه. (یعنی اینطور نیست که ۳ ماه کامل خوبه بعد ۱ ماه دوباره دچار اضطراب میشه و بعد دوباره چندوقت خوبه) و معمولا ۶ ماه یا بیشتر طول کشیده.
• ترس و اضطراب و اجتناب، باعث میشه فرد رنج زیادی بکشه و این رفتارها و احساسات توی شغل، روابط و تحصیل و جنبه های مهم زندگی ش تاثیر منفی می گذاره و نمی تونه رشد کنه( مثلا ارتقا شغلی رو نمی پذیره، خونه خانواده همسرش راحت نیست، نمی تونه بره کنفرانس بده…)

شیوع اختلال اضطراب اجتماعی

نرخ شیوع در بین مردم آمریکا۷% برآورد شده. یعنی از هر ۱۰۰ نفر، ۷ نفر این اختلال رو دارن.

این اختلال تقریبا ۵/۱ تا ۳/۲ برابر بیشتر زنهارو درگیر می کنه نسبت به مردها.

بچه ها هم دچارش میشن و نکته مهم اینه که در مورد کودکان باید بگیم که بین همسالان خودشون هم این اضطراب رو نشون میدن نه فقط جلوی بزرگترها، و کودکان، ترس و اضطرابشونو با گریه، قشقرق راه انداختن، بی حرکت موندن، کز کردن و حرف نزدن تو موقعیتهای اجتماعی میدن.

علل بوجود اومدن اختلال اضطراب اجتماعی

• ژنتیک و به ارث رسیدن: برخی افرادی که دچار این ترس اجتماعی هستن، هر دو یا یکی از والدینشون هم این مشکل رو دارن
• بچه های درونگرا و ساکت و کم حرف بیشتر احتمال داره دچار این مساله بشن
• سبک فرزندپروری والدین و تعاملی که با بچه هاشون دارن؛ والدینی که کنترل گری و سختگیری بیشتری دارن، مهربونی شون کمتره، رفتارشون با فرزندشون جلوی دیگران خوب نیست و از تحقیر کردن و خجالت زده کردن به عنوان روش تربیتی استفاده می کنن، بچه هاشونو مستعد این اختلال می کنن.
• عوامل شناختی؛ در اختلال اضطراب اجتماعی سه فرایند شناختی باعت تداوم ترس از موقعیتهای اجتماعی میشن.

اول اینکه سوگیری در پردازش و تفسیر اطلاعات (در موقعیت های اجتماعی پیش بینی منفی زیادتری دارن مثلا می گن وای حتما خراب می کنم. همه بهم می خندن، ضایع می شم و… ).

دوم اینکه عملکرد خودشونو در موقعیتهای اجتماعی بیش از حد بد و ناشیانه می دونن و نظرات مثبت دیگران نسبت به خودشون رو ندیده می گیرن و روی جنبه های منفی اون موقعیت ترمکز می کنن و نگاه منفی دیگران رو نوعی تهدید و خطر تلقی می کنن.

سوم اینکه افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در موقعیتهای هراسناک اجتماعی تمرکز زیادی روی حالتهای خودشون دارن مثلا تپش قلب و لرزش خودشونو بیش از حد حس می کنن و فکر می کنن دیگران هم این حالتهاشونو می فهمن و این تمرکز زیادی روی خودشون(بجای تمرکز روی کارشون) باعث انتقادگری بیشتر نسبت به خودشون میشه (مثلا می گن چرا صدای من لرزید، چرا تپق زدم، صورتم سرخ شده و آبروم رفت و…).

تاثیرات منفی اختلال اضطراب اجتماعی (هراس اجتماعی)

• از موقعیتهای اجتماعی مثل مهمونی، پیک نیک و گردش، مراسم ها و… دوری می کنه و همین دوری کردن منجر به منزوی شدنش میشه.
• اگه شدت اختلال اضطراب اجتماعی توی کودکی زیاد باشه، فرد به سمت اختلال شخصیت اجتنابی میره و این مساله همه ابعاد شخصیتی شو دربرمی گیره.
• باعث میشه فرد نتونه مهارتها، استعدادها و توانمندیهای خودشو نشون بده.
• بخاطر اینکه نمی تونه ارتباط برقرار کنه و ترس از طرد شدن یا نپذیرفته شدن داره، مهارتهای ارتباطی رو یاد نمی گیره و همین باعث احساس تنهایی بیشتر میشه و حتی روی عزت نفسش تاثیر می گذاره و فکر می کنه پیش دیگران عزیز و دوست داشتنی نیست. در حالیکه مشکل عدم برقراری ارتباط و یا برقراری ارتباط ضعیفه و نه دوست داشته شدن یا نشدن.
• فرد دارای اختلال اضطراب اجتماعی بخاطر ترس از ارزیابی و نظر منفی دیگران، نمی تونه از حق خودش دفاع کنه و جرات ورزی رو یاد نمی گیره بنابراین ممکنه خیلی جاها حقوقش پایمال بشه.
• برای ورود به موقعیت های جدید و غریبه دچار استرس شدیدی میشه، مثلا خیلی از افراد می گن که توی خانواده همسرشون مشکل دارن یا وقتی میان مرکز مشاوره یا توی فروشگاه ها اضطراب زیادی رو تجربه می کنن.
• این ترس رو به فرزندانشون هم انتقال میدن. والدینی که خودشون اضطراب اجتماعی دارن، زیاد از جمله آبرومون میره، آبرومون رفت استفاده می کنن. توی مهمونی ها روی رفتار فرزندانشون زیادی حساسن و نگرانن نکنه اشتباه کنن. اگه این اتفاق که طبیعی هم هست، بیافته، اونارو خیلی سرزنش میکنن.

درمان اختلال اضطراب اجتماعی

• اگه این علائم و رفتارها رو توی خودتون یا فرزندتون مشاهده می کنین حتما به روانشناس بالینی مراجعه کنین. درمان شناختی- رفتاری با اصلاح فکرها و رفتارهای اشتباه شما، کمک می کنه زودتر از دردسرهای این اختلال راحت بشین.
• نداشتن مهارتهای ارتباطی عمق این اختلال رو بیشتر می کنه، بنابراین شرکت در دوره هایی که مهارتهای ارتباطی رو آموزش میدن، و خوندن کتابهایی در این زمینه، می تونه کمک موثری به شما بکنه.
• اجتناب کردن از محیطها و افراد جدید و شلوغ، باعث بدتر شدن اختلال اضطراب اجتماعی میشه، بنابراین سعی کنین از موقعیتهای ساده تر شروع کنین و کم کم به اونها وارد بشین یا برای خودتون برنامه ریزی کنین که هر ماه با یک آدم جدید در حدی که میتونین ارتباط برقرار کنین مثلا باشگاه برین و اونجا با یه نفر دوست بشین. یا توی پارک کنار یک نفر بشینین و با او صحبت کنین.
• کسانی که دچار این اختلال هستن، دچار طرحواره های مهمی مثل نقص و شرم و انزوای اجتماعی هستن، بنابراین طرحواره درمانی یکی از درمانهای پیشنهادی مهم برای این اختلال هست.
• و در نهایت اینو بدونین که هر چه زودتر برای درمان این اختلال اقدام کنین، زودتر می تونین علائمشو از بین ببرین. اختلال اضطراب اجتماعی بسیار فلج کننده است، و درمان اون می تونه لذت و آرامش شمارو توی زندگی بیشتر کنه.

مارو تو اینستاگرام دنبال کنید.