اختلال بیش فعالی و نقص توجه

اختلال بیش فعالی و نقص توجه

روزانه مراجعات بسیاری به مراکز مشاوره داریم از والدینی که فرزندانشون رو میارن و شکایت از شلوغی و پرخاشگری اونها می کنن. برخی از این والدین می گن بچه مون بیش فعاله در حالیکه با بررسی متوجه می شیم اینطور نیست و برخی هم با اینکه ما به عنوان متخصص میگیم که فرزندتون بیش فعاله یا اختلال بیش فعالی و نقص توجه داره، قبول نمی کنن و درمان رو نمی پذیرن.

در واقع این نشون میده که واکنشهای افراد نسبت به یک اختلال یا مشکل بسیار متفاوته، برخی انکار می کنن و برخی می پذیرن. برخی هم که ممکنه بپذیرن ولی دنبال درمان نرن حالا به هر بهانه ای که هست. برخی هم ممکنه با کودک بدرفتاری کنن.

شما که اومدین این مقاله رو بخونین احتمالا نگران فرزندتون هستین، پس با من همراه باشین تا جواب سوال و دغدغه تونو بگیرین و با بررسی معیارها، متوجه بشین که آیا شما یا فرزندتون دارای این اختلال هست یا نه؟

تعریف اختلال بیش فعالی و نقص توجه

 ((ADHD)؛ attention deficit/hyperactivity disorder)

این اختلال مربوط به کودکان تا زیر ۱۲ سال هست که زمان شروعش دقیق مشخص نیست و اگه شدید باشه از همان ۲ یا ۳ سالگی علائمش رو والدین متوجه میشن و البته اگه درمان نشه تا بزرگسالی ادامه پیدا می کنه. ویژگی اصلی این اختلال، رفتارهایی هست که از لحاظ اجتماعی اخلال گرانه محسوب می شن یعنی توی کار و رفتار و تحصیل و ارتباطات و موقعیت های مختلف کودک مشکل ایجاد می کنن.

تو این اختلال، فعالیت کودک بیش از حد و سن رشدی اونه. البته نه به این معنی که زیاد می فهمه بلکه به این معنی که انرژی زیادی داره و نسبت به هم سن های خودش خیلی شلوغ و پرجنب و جوشه و از طرفی حواسپرتی و فراموشکاری دارن و ممکنه کارهای پرخاشگرانه و تخریبی هم انجام بدن.

طیف اختلال بیش فعالی و نقص توجه

این اختلال توی یک طیف از ضعیف تا شدید قرار می گیره و دارای سه نوع هست:

• نوع بیش فعالی و بیش فکری غالب؛ یعنی فعالیتهای حرکتی زیادتری دارن مثل تکان دادن مرتب و مداوم بدن و دست و پا، به این طرف و اون طرف رفتن، تو مهمونی ها مدام در حال دویدن، ناتوانی از نشستن تو کلاس و مطب و جاهای رسمی. بعضی ها که بیش فعالی شدیدی دارن به قول والدینشون روی مبل و اوپن می پرن یا تو خیابون می دوئن یا هی زمین می خورن و دست و پاشون زخمیه. این بچه ها بی فکر عمل می کنن و کارهای یهویی انجام میدن.
• نوع بی توجهی غالب؛ کودکی که این نوع از اختلال بیش فعالی و نقص توجه رو داره، حواسش زود پرت میشه و نمی تونه مدت زیادی حواسشو به چیزی جمع کنه. دقت روی جزئیات نداره و براش سخته یه کاری رو تموم کنه مثلا مشقشو طول میده تا بنویسه صد دفعه بلند می شه تا بخواد یه صفحه رو بنویسه، تو کلاس میره تو خیال و فکر. بچه هایی که این مدلی هستن آرومترن ولی ممکنه از سمت خانواده و دوستانشون تنبل، خیالباف، مضطرب و خجالتی معرفی بشن، جا گذاشتن وسایل و فراموش کردن کارهایی که بهشون سپرده میشه از ویژگیهایی هست که هم خودشون هم اطرافیانشونو آزار میده.
• اختلال بیش فعالی و نقص توجه از نوع مرکب؛ اغلب کودکان بیش فعال این نوع رو دارن که ترکیبی از ویژگیهای بیش فعالی و بی فکری و نیز بی توجهیه.

این اختلال بیشتر توی دوران مدرسه که بچه ها باید ساکت تو کلاس بشینن و قوانین کلاس رو رعایت کنن و حواسشونو به درس جمع کنن مشخص میشه چون تا قبل از اون توی خونه بودن و هر چی شلوغ می کردن خانواده ها به حساب کودکی شون میگذاشتن، از طرفی نیاز هم نبوده تمرکز کنن و چیزی یاد بگیرن و تکلیف انجام بدن.

نکته مهم

همونطور که دیدیم نام این اختلال بیش فعالی و نقص توجه هست. به معنای فعالیت بیش از حد. منتها من بسیار دیدم که میگن پیش فعالی. این یه اشتباه لفظیه. معنای پیش فعالی میشه پیش از فعالیت، که هیچ ربطی به این اختلال نداره، حتی روی جلد یه مجله دیدم که نوشته پیش فعالی. درسته ما جامعه اشتباهات لفظی زیاد می بینیم اما اینجا چون موضوع علمی و پزشکیه باید دقت بیشتری کنیم. چرا که تلفظ درست باعث میشه ما درک روشنتری هم از این اختلال داشته باشیم و بدونیم باید چکار کنیم.

معیارهای برای اختلال بیش فعالی و نقص توجه

از نظر  DSM5این اختلال شامل مجموعه ای گسترده از رفتارهای بی توجهی و یا بیش فعالی- بی فکری هست که باعث مختل شدن عملکرد اجتماعی، تحصیلی، یا شغلی می شن و خصوصیت اصلی اون معیار الف- بی توجهی و یا ب- بیش فعالی و بی فکری هست.

برای اینکه ببینین شما یا فرزندتون این اختلال رو داره یا نه، این دوتا معیارو مرور کنین.

الف- بی توجهی

فرد ۶ تا یا بیشتر از نشونه های زیر رو حداقل به مدت ۶ ماه داشته باشه و شدت و درجه اون نشونه ها با مرحله رشدی و سنی اش مطابقت و مناسبت نداره و تو فعالیتهای اجتماعی و تحصیلی/ شغلی اون تاثیر مستقیم میگذاره.

(برای تشخیص بهتر اختلال بیش فعالی و نقص توجه دور هر نشونه ای که تا الان دیدین، خط بکشین)

• فرد معمولا به جزئیات توجه نشون نمیده یا توی تکالیف مدرسه، وظایف شغلی، یا سایر فعالیتها، اشتباهاتی از روی بی دقتی مرتکب میشه (مثلا بعضی جزئیات رو متوجه نمیشه یا نمی بینه، و کارهاشو دقیق و صحیح انجام نمیده).
• معمولا نمی تونه توجه خودشو به کارهای جدی یا فعالیتهای تفریحی حفظ کنه (مثلا، توی کلاس، موقع تدریس معلم، صحبت با سایرین، یا خوندن مطالب طولانی، نمی تونه تمرکز حواسشو حفظ کنه)
• وقتی کسی مستقیما با اون حرف می زنه معمولا به نظر می رسه که گوش نمی ده (مثلا اغلب بزرگسالان دارای اختلال بیش فعالی و نقص توجه می گن که حواسمون پرت میشه، فکرمون می ره جای دیگه و…)
• معمولا نمی تونه گام به گام و طبق دستورالعمل ها پیش بره و نمی تونه تکالیف مدرسه، کارهای معمولی یا وظایف خودشو در محل کارش به پایان برسونه (مثلا، کارو شروع میکنه اما خیلی زود تمرکزش رو از دست می ده و به آسونی حواسش به چیز دیگه ای پرت می شه، نمی تونه تکالیف مدرسه، کارهای خونه یا کارهای شغلی خودشو تموم کنه.
• معمولا از انجام دادن کارهایی که به تلاش ذهنی مستمر نیاز دارن اجتناب میکنه، از اونها بدش میاد، یا با بی میلی انجامشون میده (مثلا حل ریاضی، درس خوندن و…)
• فرد دارای اختلال بیش فعالی و نقص توجه معمولا نمی تونه کارها و فعالیتهای خودشو سازماندهی کنه و به اونها نظم بده (مثلا، نمی تونه کارهایی روکه با نظم و ترتیب خاصی انجام می شه بخوبی مدیریت کنه؛ نمی تونه اشیا و متعلقات خودشو مرتب و منظم نگه داره؛ تو کارهاش شلخته و بی نظمه، توی مدیریت زمان ضعیفه.
• معمولا لوازم ضروری برای انجام دادن تکالیف یا کارهای مختلف رو گم می کنه مثلا لوازم مدرسه، ابزارهای مختلف، کارتهای بانکی و ملی، کیف پول، کلید و عینک و گوشی.
• محرکهای مزاحم و بی اهمیت معمولا حواس اونو به آسونی پرت می کنن (در مورد نوجوانان و بزرگسالان دارای اختلال بیش فعالی و نقص توجه، افکار بی ربط به موضوع میتونن به آسونی حواسشو پرت کنن).
• کارهای روزمره خودشو معمولا فراموش می کنه (مثلا، کارهای عادی روزانه، خریدهای کوچیک خونه، تماس گرفتن، پرداخت قبض های مختلف، ساعت قرار و…)

ب- بیش فعالی و بی فکری

فرد ۶ تا یا بیشتر از نشونه های زیر رو حداقل به مدت ۶ ماه داشته باشه و شدت و درجه اون نشونه ها با مرحله رشدی و سنی اش مطابقت و مناسبت نداره و تو فعالیتهای اجتماعی و تحصیلی/ شغلی اون تاثیر مستقیم میگذاره.

• وقتی نشسته، معمولا دست و پاهای خودشو تکون میده یا حرکات ریز و مکرر انجام میده
• اختلال بیش فعالی و نقص توجه موجب میشه مواقعی که انتظار میره روی صندلی خودش بنشینه، صندلی خودشو ترک کنه (مثلا، از کلاس درس، دفتر کار، یا سایر محیطهای شغلی یا در مواقعی که اجبار به نشستن هست، سرجای خودش نمی شینه).
• تو موقعیتهای نامناسب، این طرف و اون طرف می دوئه یا از وسایل مختلف بالا می ره (در مورد نوجوانان و بزرگسالان، این حالت ممکنه به احساس بی تابی و بی قراری محدود بشه).
• معمولا نمی تونه بدون سروصدا راه انداختن یا حرف زدن به بازی یا سایر فعالیتهای تفریحی بپردازه.
• معمولا زیاد حرف می زنه (اینو هم توی کودکان و هم بزرگسالان دارای اختلال بیش فعالی و نقص توجه می بینیم).
• همیشه در حال جنب و جوشه. مثلا توی رستوران و جلسه نمی تونه به مدت طولانی بشینه و یا اگه می شینه ناراحت و معذبه.
• معمولا قبل اینکه سوال تموم بشه جواب میده بدون اینکه با دقت به پاسخ خودش فکر کنه مثلا موقع صحبت با دیگران، جملات اونهارو براشون تموم می کنه چون حوصله نداره صبرکنه طرف مقابل حرف خودشو تموم کنه یا حرف خودشو زودتر از نوبتش می زنه.
• معمولا حوصله موندن تو نوبت رو نداره مثلا تو صف انتظار.
• معمولا فرد دارای اختلال بیش فعالی و نقص توجه کارهای دیگران رو متوقف میکنه یا مزاحمشون میشه مثلا گفتگو، بازی یا سایر فعالیتهای دیگران مثلا نوبت بازی دیگران رو میگیره یا وارد بازی شون میشه، همچنین ممکنه بدون اجازه گرفتن و با زور از وسایل دیگران استفاده کنه.

همچنین در نظر داشته باشین که؛

• برای تشخیص این اختلال باید قبل از ۱۲ سالگی، چندین نشونه بی توجهی یا بیش فعالی-بی فکری وجود داشته باشن.
• چندین نشونه از این دو معیار باید توی دو یا چند موقعیت محیطی دیده بشن (نه فقط یک موقعیت) مثلا مدرسه، محل کار، خونه، مهمونی یا سایر فعالیتها).
• نشونه های اختلال بیش فعالی و نقص توجه توی عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی فرد مشکل ایجاد می کنن یا کیفیت کارشون رو پایین می آرن.
• اختلال دیگه ای مث اضطراب یا اختلال شخصیت یا اسکیزوفرنی و… نمی تونه دلیل این نشونه ها باشه.

یه نکته خیلی مهم که من همیشه تو جلسات میگم اینه که درباره پرانرژی بودن کودک چند نفر نظر مثبت داشته باشن نه فقط یه نفر، چون مثلا گاهی مادر یا پدر چون بیحوصله ست میگه بچه م بیش فعاله، در حالیکه بقیه میگن بچه معمولیه و شرایط سنی شه که شلوغ می کنه

دلایل اختلال بیش فعالی و نقص توجه

چرا عده ای از کودکان دچار این اختلال میشن؟

برخی مادران فکر میکنن بخاطر عوامل دوران بارداری اینطوری شده یا بخاطر محیط آپارتمانی فرزندشون زیادی شلوغ می کنه یا اینکه چون تنهاست و….

بیاین با هم دلایل علمی شو ببنیم.

عوامل بیولوژیک

عوامل بیولوژیک: یعنی عواملی که قبل از تولد رخ میده، محققان سه عامل رو مطرح کردن:

• عوامل ژنتیک

تحقیقات نشون میده که ۶۰ تا ۹۰ درصد این اختلال ژنتیکیه، پس باید بدونین که رفتارهای کودک دست خودش نیست و سرزنشش نکنین.

وقتی یکی از والدین مبتلا به ADHD باشه، احتمال ابتلای فرزندش ۵۰ درصده. توی اختلال بیش فعالی و نقص توجه حداقل ۷ یا ۸ ژن نقش دارن و اونها باعث اختلال مواد شیمیایی مغز (مانند دوپامین، نوراپی نفرین، و سروتونین) میشن.

البته تحقیقات نشون میده اون چیزی که به ارث می رسه آسیب پذیریه و اگه محیط هم مستعد باشه این اختلال بیشتر بروز پیدا میکنه. محیط مستعد یعنی مشکلات دوران بارداری، مشکلات هنگام تولد، استفاده مادر از الکل، محیط آشفته خانواده.

• ناهنجاری مغز

تصویربرداری MRI از مغز افراد مبتلا به ADHD نشون میده که مغز این افراد از مغز افراد سالم کوچکتره (به طور متوسط ۲/۳ درصد و مناطقی مثل قطعات پیشانی، گیجگاهی، آهیانه ای، پس سری، کورتکس پیشانی، گره های پایه، مخچه) و این کوچکتر بودن حجم مغز در اختلال بیش فعالی و نقص توجه باعث مشکلاتی در عملکرد اجرایی مغز مثل برنامه ریزی، آینده نگری، دقت و تمرکز، کنترل واکنشهای حرکتی و همچنین خودکنترلی در امیال و تکانه ها میشه.

• عوامل پیش از تولد یا دوران جنینی

مسائل دوران بارداری مثل سیگار کشیدن و مصرف الکل یا مواد توسط مادر، و مسائل بعد از تولد مثل زودرس و نارس بودن، تشنج و آسیب مغزی موقع تولد

• تاثیر مواد سمی محیطی

برخی نظریه های قدیمی می گن که ADHD بخاطر عواملی مثل افزودن برخی مواد مانند قند به خوراکی ها و مسمومیت با سرب بوجود میاد.

عوامل پسیکولوژیک (روانی- اجتماعی)

• تعامل والد- فرزند

تحقیقات نشون میدن که پدران مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه ناکارآمدتر از پدران سالم هستن و این روی رابطه شون با فرزندشون تاثیر منفی میگذاره.

بتل هایم اعتقاد داشت که علت بیش فعالی اینه که آمادگی ژنتیک برای ابتلا به آن با تربیت سختگیرانه والدین همراه میشه. به اعتقاد او والدین سختگیر از رفتارهای اخلال گرانه فرزند ADHD خودشون خسته میشن و با اونها بدرفتاری می کنن همین باعث لجبازی بیشتر بچه ها میشه و به این ترتیب دور باطلی از رابطه منفی بوجود میاد. روانشناسان طرفدار رویکرد یادگیری معتقدن که والدین با روشهای تقویت رفتارهای نادرست فرزند باعث بدتر شدن رفتار اون میشن. مثلا وقتی بچه مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه شلوغ می کنه بهش تشر می زنن ولی وقتی ساکت هست توجهی نمیکنن و این یه نوع تقویت رفتار منفی هست.

• نقص در نظریه ذهن

نظریه ذهن یعنی توانایی درک حالت ذهنی خود و دیگران یا همان ذهن خوانی. تحقیقات نشون دادن که افراد بیش فعال در تکالیف ذهنی و شناختی عملکرد ضعیفی دارن و در مقابل دیگران تقریبا همیشه به شیوه ای نامناسب و اشتباه واکنش نشون میدن، چون نمی تونن نیت دیگران رو درک کنن، همچنین عملکرد اجرایی (فراشناخت و خودتنظیمی: مجموعه ای از مهارتهای مربوط به برنامه ریزی، رفتار هدفمند، کنترل توجه و ممانعت از واکنشهای نامناسب و بازداری خود) در فرد دارای بیش فعالی و نقص توجه ضعیفه. عملکرد اجرایی به عهده کورتکس پیشانی مغز هست.

شیوع اختلال بیش فعالی و نقص توجه

طبق گزارش منابع روانپزشکی آمریکا نرخ شیوع این اختلال حدود ۵% کودکان و ۵/۲ درصد بزرگسالانه.

یعنی از هر ۱۰۰ کودک ۵ کودک و از هر ۱۰۰ بزرگسال بین ۲ تا ۳ نفر مبتلا هستن. پس میشه گفت توی یک مدرسه ۳۰۰ نفره ۱۵ کودک دچار این مشکل هستن. ینی به تعداد دانش آموزان یک کلاس، عدد زیادیه نه؟

و اگه این اختلال تو کودکی درمان نشه ممکنه به بزرگسالی هم کشیده بشه و از عوارضش آسیب ببینه، حتما بزرگسالانی رو دیدین که فراموشکار یا زیادی پرحرف و شلوغ هستن، شغل عوض می کنن، تو دانشگاه خوب عمل نمی کنن، هدفهاشونو رها می کنن، شاید خود شما هم همین مشکل رو داشته باشین.

چند باور اشتباه درباره بیش فعالی و نقص توجه

• این اختلال با گذر زمان خوب میشه.

یکسری از نشانه ها با بزرگتر شدن و رشد مغز کمتر میشه ولی اغلب نشانه ها می مونن حتی بخاطر برخوردهای نادرست اطرافیان بیشتر میشن و یا مشکلات دیگه ای هم بوجود میارن.

• داروهای بیش فعالی باعث وابستگی یا اعتیاد میشن

داروها میزان مصرف دارن گاهی حتی فقط ۴ ساعت تو خون می مونن و هر وقت هم دکتر تشخیص بده به راحتی قابل کنار گذاشتن هستن.

• عوارض داروها خیلی زیاده

داروها بارها آزمایش شدن و نسبت مزایا به معایبش سنجیده شدن.

پیامدهای اختلال ADHD

• اختلال بیش فعالی و نقص توجه باعث میشه فرد در مقابل انفجار خشم، دلسردی، زورگویی، یکدندگی، نوسانات خلقی و عدم اعتماد به نفس آسیب پذیر بشن.
• بخاطر کمبود تمرکز توی درس و مدرسه بویژه در سالهای بعد از دبستان موفقیت چندانی ندارن و این موجب کشمکش اونها با معلمان و والدین میشه.
• بخاطر اینکه خودکنترلی ضعیفی توی خواسته ها و امیال دارن مثلا نمی تونن جلوی حرف زدن، خوردن و… رو بگیرن توی دوران نوجوانی آمادگی بیشتری برای ورود به گروه های دوستی هیجانی و ناباب و همچنین مصرف مواد دارن.

این اختلال یکی از دلایل شکل گیری طرحواره عدم خویشتن داریه و توصیه می کنم مقاله طرحواره عدم خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی رو مطالعه کنین.

افراد دارای اختلال بیش فعالی و نقص توجه بخاطر شکست تحصیلی، مشکلات ارتباطی با والدین و دوستان، خودپنداره منفی از خودشون پیدا می کنن و اعتماد به نفس و عزت نفسشون کمه. پیشنهاد می کنم مقاله اعتماد به نفس و طرحواره رو هم بخونین.

• اگه این اختلال تو کودکی درمان نشه و به بزرگسالی کشیده بشه، ممکنه دچار مشکلات روحی و شخصیتی بشن و مثلا پرخاشگر و زودرنج باشن یا از نظر شغلی رشد نکنن.
• رفتارهای تکانشی افرادی که این مشکلو دارن، باعث دردسر توی ارتباطات میشه و همچنین نمیذاره اونا هدفمند رفتار کنن. یکی از شکایتهایی که والدینشون دارن اینه که فرزندشون زود هدفشو رها میکنه.

درمان بیش فعالی و نقص توجه

یکی از درمانهای اصلی این افراد بویژه در کودکی، دارودرمانی هست. داروهایی که کمک میکنه رفتار پرخاشگرانه و تحرک کمتری داشته باشن و همچنین تمرکز اونهارو افزایش میده. بسیاری از والدین در مقابل مصرف دارو مقاومت دارن و می گن نمی خوایم بچه مون از الان داروی اعصاب مصرف کنه و وابسته بشه در حالیکه آسیب بیش فعالی بیشتر از عوارض احتمالی دارو هست.

• رفتاردرمانی

کودک دارای بیش فعالی و نقص توجه باید زیر نظر روانشناس باشه و به والدین آموزش داده بشه که با آگاهی کدوم یک از رفتارهای کودک رو تقویت کنن و کدوم رفتار کودک رو خاموش کنن. همونطور که در علتهای این اختلال گفتیم والدین نادانسته باعث افزایش یه سری رفتارهای منفی کودک می شن.

• درمان شناختی رفتاری

به کودک آموزش داده میشه که خودآگاهی روی هیجانات و رفتارها و فکرهای نادرست خودش داشته باشه و اونهارو کشف و اصلاح کنه که البته برای کودکان از شیوه های مختلف بازی درمانی برای این آموزشها استفاده میشه.

• کاردرمانی ذهنی:

به مجموعه کارهایی که برای تقویت مهارتهای ذهنی مثل تمرکز، دقت، خودکنترلی و… انجام میشه کاردرمانی ذهنی گفته میشه. بچه های بیش فعال علاوه بر درمان دارویی و روانشناختی نیاز به دریافت این درمان دارن تا نقص در عملکرد اجرایی مغزشون رو برطرف کنن.

• آموزش فرزندپروری

مهارت فرزندپروری والدین بچه دارای بیش فعالی و نقص توجه باید بیشتر از والدین دیگه باشه و اونها باید یاد بگیرن که تعاملی که با کودک یا نوجوان خودشون دارن رو مدیریت کنن و با توجه به شخصیت فرزندشون انعطاف پذیری داشته باشن. برای درک بهتر این موضوع و آموزش فرزند پروی ما مطالعه ی مقاله ی طرحواره و سبک فرزندپروری والدین را به شما پیشنهاد می کنیم.

بزرگسالانی که دارای اختلال بیش فعالی و نقص توجه هستن و درمان نشدن خودشون باید به روانشناس بالینی مراجعه و برای خودآگاهی و خودکنترلی برنامه بگیرن، مهارتهای شناختی و ارتباطی، هدفمندی و برنامه ریزی رو یاد بگیرن و زیر نظر روانشناس نقص هاشونو برطرف کنن، همچنین اگه بیش فعالی اونها روی عملکرد شغلی و ارتباطی شون تاثیر شدید گذاشته و یا باعث نوسانات هیجانی و خلقی شده حتما نیاز به مراجعه به روانپزشک و مصرف دارو دارن.

و بعنوان نکته پایانی باید خدمتتون بگم که حتما حتما درمان بیش فعالی و نقص توجه رو جدی بگیرین. این موضوعی نیست که با گذر زمان خوب بشه یا با صبوری کردن شما یا صرفا با ورزش و یا حتی داروهای گیاهی، بلکه نیاز به رواندرمانی و دارودرمانی برای تمرکز داره و بدونین که شما به عنوان والدین در مقابل مسائل فرزندتون مسوول هستین و نمی تونین رهاش کنین چون خودتون اعتقادی به درمان ندارین. سهل انگاری شما زندگی فرزندتونو تحت تاثیر منفی قرار میده و بعدها اون در آینده باید سختی ها و رنج های زیادی رو بخاطر اینکه شما اعتقاد یا وقت یا حوصله درمان نداشتین یا از نظر هزینه اینو اولویت نمی دونستین، بکشه.

امیدوارم با خوندن این مطلب به تشخیص درستی رسیده باشین. برای تشخیص بهتر و پیگیری روند درمانی حتما باید به روانشناس کودک مراجعه کنین و حل این اختلال رو به گذر زمان واگذار نکنین.

همچنین پیشنهاد می شود برای آشنایی بهتر با فرزند پروری به مقاله سبک فرزندپروری والدین مراجعه فرمایید