- ۰۹۱۹۸۲۰۰۰۳۰
- Shokufasho.com@gmail.com
- قم – زنبیل آباد – میدان صدوقی – نبش کوچه ۱۷ – مرکز مشاوره زندگی عاقلانه
در این مقاله با طرحواره درمانی و اختلالات بالینی آشنا خواهیم شد. من به عنوان رواندرمانگر بالینی سالهاست با مراجعانی کار کردم که مشکلات روحی مختلفی داشتن. هسته بسیاری از مشکلات بالینی، اضطراب و افسردگی بوده که گاهی مراجع با شکایت مستقیم از این مساله مراجعه می کنه و گاهی وقتی تو درمان قرار می گیره، غیرمستقیم این مساله اش رو می شه.
وقتی علائم بیماریهای روحی و مشکلات ارتباطی خیلی حاد و روشن باشه، دم دست ترین رویکرد درمانی، درمان شناختی- رفتاریه که خیلی سریع سراغ کم کردن این علامتها میره اما وقتی مراجع با مشکلات مزمن و پایدارتری دست به گریبان باشه، فقط کم کردن علائم کافی نیست، بلکه باید روش درمانی ای بکار برده بشه که به لایه های عمیقتر این اختلالات بپردازه. یکی از این رویکردهای درمانی، طرحواره درمانیه. طرحواره درمانی ریشه و چگونگی شکل گیری و روند بسیاری از اختلالات رو روشن می کنه. برای فهم بهتر ارتباط طرحواره درمانی و اختلالات بالینی، ابتدا با مفهوم طرحواره آشنا می شیم.
طرحواره ها، خاطرات، باورها، هیجانها و احساسات بدنی هستن که حاصل اتفاقات بد زندگی و تجارب ناراحت کننده از کودکی تا نوجوانی بوده ان. و درباره خود و رابطه با دیگران هستن.
طرحواره درمانی به درمان ۱۸ طرحواره یا تله زندگی ناسازگار می پردازه.
یکسری از طرحواره ها رو مستقیما درون اختلالات بالینی و روانی می بینیم و یکسری از اونهارو با کاوش بیشتری متوجه می شیم. من نمونه هایی از اونها رو براتون می گم.
طرحواره های رهاشدگی و بی ثباتی، عدم خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی، تنبیه ، طرحواره هایی هستن که به وضوح در اختلال شخصیت مرزی دیده می شن. طرحواره درمانگر، ارتباط بین طرحواره درمانی و اختلالات بالینی رو به خوبی برقرار می کنه تا به کسانی که اختلال شخصیت مزمن مثل مرزی رو دارن کمک کنه، با درمان طرحواره هاش، ویژگیهای شخصیتی ناسازگارش رو اصلاح کنه. مثلا نسبت به از دست دادن حساسیت کمتری داشته باشه. در اثر فقدان خیالی یا واقعی به تنبیه خودش یا معشوقش اقدام نکنه، در خودتنظیمی هیجاناتش خویشتن داری بیشتری داشته باشه.
طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری، طرحواره اصلی افرادی با اختلال شخصیت پارانویاست. کسانی که بدبینی دارن، نسبت به همسر یا شریک عشقی خودشون، نسبت به نیت و رفتارهای دیگران، سوظن دارن، از این طرحواره رنج می برن.
طرحواره معیارهای سرسختانه و عیب جویی افراطی
مثال دیگه ای از تاثیر مثبت طرحواره درمانی و اختلالات بالینی رو می تونیم در درمان اختلال شخصیت وسواسی ببینیم، این افراد غالب ترین طرحواره ای که دارن، طرحواره معیارهای سرسختانه و عیب جویی افراطی هست. فرد دارای این اختلال بسیار بلندپرواز و کمالگراست، نسبت به خودش و دیگران سختگیری داره، معیارهای کاری، اخلاقی، مذهبی سختگیرانه داره، و حساسیت زیادی نسبت به از دست دادن زمان داره. همه این ویژگیها در فردی که توی تله معیارهای سرسختانه و عیب جویی افراطی افتاده، وجود داره. اگه طرحواره این افراد درمان بشه، بسیاری از مشکلات شخصیتی شون حل میشه.
رابطه طرحواره درمانی و اختلالات بالینی رو توی درمان طرحواره وابستگی و بی کفایتی شخصی که اختلال شخصیت وابسته داره، بهتر می تونیم ببینیم. فرد دارای اختلال شخصیت وابسته احساس خودکفایتی نداره و برای تصمیم گیریها و کارهای روزمره ش به دیگران وابسته است. یعنی همون روحیاتی که در فرد دارای طرحواره وابستگی و بی کفایتی دیده می شه. و این ویژگیها باعث چسبندگی به همسر، والدین یا دوستش می شه. پس با درمان این طرحواره، بخش اعظمی از مشکلات این فرد حل میشه.
ویدئو های بیشتر در مورد طرحواره ها در اینستاگرام ما
رابطه طرحواره درمانی و اختلالات بالینی می تونه توضیح بده که طرحواره مرکزی اختلالات روانی مثل اختلال اضطراب اجتماعی، اختلالات بدنی، طرحواره نقص و شرم هست که دید اونها رو نسبت به ظاهر، رفتار و گفتارشون حساس می کنه.
همچنین طرحواره منفی گرایی و بدبینی، یکی از طرحواره های بسیار برجسته اشخاص دارای اختلال افسردگیه. و افراد دارای اختلال سومصرف مواد از طرحواره های مختلفی مثل رهاشدگی و بی ثباتی، نقص و شرم، منفی گرایی و بدبینی، رنج می برن. کسی که اختلال اضطراب بیماری داره، طرحواره آسیب پذیری به ضرر و بیماری داره.
چه باید کرد؟
خب با دونستن رابطه طرحواره درمانی و اختلالات بالینی من چه نفعی می برم؟
