چگونه به کودکمان خبر بد را بگوییم؟

دادن خبر بد به کودکان

خبرهای بد، واقعیت هایی ناخوشایند از روند زندگی هستن که ناگزیر باید اون ها رو پذیرفت و چاره ای جز رسوندن اون ها نداریم. وقتی تو این شرایط قرار می گیریم، معمولا احساس اضطراب می کنیم و افکاری مث این تو ذهنمون شکل می گیره” کاش مجبور نبودم من این خبرو برسونم، کی این خبرو برسونم بهتره؟ تنهایی بهش بگم یا تو جمع خانواده؟ وای اونوقت از من بدش نیاد؟ اگه گریه و بی تابی کرد چکار کنم؟ اگه عصبانی شد چکار کنم؟” دادن خبر بد به کودکان موضوع این مقاله است.

کلا دادن خبر بد به دیگران سخته، خصوصا اگه قرار باشه این خبر بد رو به کودکان بدیم. اینجاست که شما باید اصول دادن خبر بد رو یاد بگیرین.

موقعیتهای دادن خبر بد به کودکان و نیز نوع برخورد ما با وقتی که به بزرگترها خبر بدی رو می رسونیم متفاوته، چرا که ممکنه برخی خبرها که برای بزرگترها خیلی بد نیستن برای بچه ها بد باشن، مثلا جنگ تو یه کشور دیگه برای بچه ها مهم نیست ولی تولد یه فرزند دیگه یا مردن جوجه کوچولوش یا گم شدن اسباب بازیش یا دعوای پدر و مادر خبرهای بدی هستن.

چند نوع خبر بد برای کودکان

• آگاهی پیدا کردن از فرزندخوانده بودن
• بیماری سخت کودک یا اطرافیانش
• فوت یکی از عزیزان
• طلاق والدین
• تولد فرزند جدید
• حوادث سخت مثل زلزله و سیل و… تصادف و… که درزندگی کودک تاثیر منفی دارن.

اصول دادن خبر بد به کودکان

دادن یه خبر ناراحت کننده توی همه موقعیتها اصول کلی و مراحلی داره که باید رعایت بشه.

انتخاب زمان و مکان مناسب

• وقتی رو انتخاب کنین که کودک شرایط آرومی داشته باشه مثلا وسط بازی ش اونو صدا نزنین و بهش خبر رو بدین، قبل خوابش خبر بد رو ندین که مغزش شرطی بشه و زمانهای قبل خواب براش یادآور خاطره بد بشه و همچنین خوابش به هم بخوره، تو روز اینکارو بکنین که بتونین رفتارهاشو ببینین و تا قبل خواب آرومش کرده باشین. همچنین دادن خبر بد به کودکان و نوجوانان، تو ایام تحصیل و موقع امتحانات نباشه تا پریشان نشه. مکانی رو انتخاب کنین که آروم باشه و شلوغ نباشه، تا بتونین با آرامش با کودک حرف بزنین و اگه کودک بی تابی نشون داد، واکنشهای هیجانی دیگران هم اضافه نشه و کودک یا نوجوان بتونه احساس اضطراب یا غمشو به راحتی و بدون خجالت نشون بده یا اگه سوال داشت بپرسه.

انتخاب فرد مناسب

• کسی که می خواد با کودک یا نوجوان هر خبری رو بده باید باهاش صمیمی باشه و کودک جلوی اون راحت باشه، مثلا دادن خبر بد به کودکان توسط پدربزرگ یا مادربزرگ صمیمی یا خاله و عمه صمیمی بهتره، همچنین فردی که میخواد خبر ناراحت کننده رو بده نباید خودش آشفته بشه و گریه و بی قراری نشون بده بلکه باید مسلط به بحران باشه تا کودک یا نوجوان کنار اون احساس امنیت کنه و حالش بدتر نشه. همچنین این فرد باید همه اطلاعات رو داشته باشه. یادتون باشه اونقدر دادن خبر به کودک یا نوجوان طول نکشه که به شکل نامناسب یا از زبون افراد نابلد این اتفاق بیافته.

انتخاب جملات و اطلاعات مناسب

• قبل اینکه خبر بد رو به کودک یا نوجوان بدیم باید کاملا مشخص و هماهنگ کرده باشیم که چی می خوایم بهش بگیم و چقد اطلاعات بدیم.

برای دادن خبر بد به کودکان باید در نظر بگیریم که بچه های کوچکتر مثلا پیش دبستانی توانایی درک خیلی چیزهارو ندارن پس لازم نیست همه جزئیات رو بشنون، (مثلا در مورد مرگ یا فرزندخواندگی)، اما بچه های ابتدایی و نوجوانان دوست دارن جزئیات رو بدونن و درک بیشتری نسبت به اتفاقات منفی دارن. وقتی می خواین خبر بدی رو برسونین باید خودتونو برای سوالات اون فرد آماده کنین، و احتمال بدین چه سوالاتی بپرسه و جوابشو آماده کنین. گرچه نیاز به گفتن همه جزئیات نیست، اما صداقت بسیار مهمه، پس چیزی که می گین واقعی و صادقانه باشه.

آماده سازی

• برای دادن خبر بد به کودکان یا نوجوانان، باید اونهارو آماده کنیم. می تونیم اگه فرد کودک بود از یه داستان استفاده کنیم که شبیه اون اتفاق باشه و بعد که ذهن اونو آماده کردیم بهش بگیم، مثلا برای دادن خبر فرزندخواندگی داستان پسری رو بگیم که خانواده ش بخاطر فقر اونو به یه خانواده دیگه دادن و… و بعد از کودک بپرسم بنظرت وقتی این کودک بفهمه ماجرا چیه، واکنش و احساسش چیه و سوالاتی مثل این، و در نهایت بگیم اگه تو بجای اون بودی چه احساسی داشتی و… یا اینکه برای بهتر و ظریفتر دادن خبر بد به کودکان با پرسیدن سوالاتی درباره رابطه اش با فردی که فوت شده، یا شرایط اون فرد و… ذهن کودک رو آماده کنیم مثلا بگیم چقد با مامان بازی می کردی؟ می دونی که مامان مریضی داشت؟ می دونی مریضی ش چقد اذیتش می کرد؟ و… همچنین می تونیم از درک و شناخت کودک یا نوجوان راجع به اون موضوع و اتفاق بپرسیم، مثلا می پرسیم می دونی آدمایی که می میرن و از پیش ما می رن، کجا می رن؟ بنظرت بابابزرگ که پارسال مرد الان کجاست؟ بنظرت همه بچه ها، بچه های پدر و مادر خودشونن؟ میشه یه بچه رو یه خانواده دیگه بزرگ کنن؟

دادن خبر بد به کودک

• این مرحله نهاییه که اگه شما همه کارهای لازم رو انجام داده باشین و به خوبی پیش رفته باشین می تونه با آرامش بیشتری به انجام برسه. ما ناچاریم خبر بد رو بدیم تا زودتر کودک یا نوجوان خودش رو آماده و سازگار کنه. حتما از قبلش آماده بروز احساسات خودتون و اون باشین، با جملاتی مث این شروع کنین: من می خوام یه چیزی بگم که خیلی ناراحت کننده ست برات، خودمم ناراحتم، اگه گریه ت گرفت یا خیلی غصه خوردی هیچ اشکالی نداره، من پیشتم. و وقتی خبر رو به اون دادیم باز باهاش حرف می زنیم و ازش میخوایم راحت باشه و اگه سوالی داره بپرسه.

پیگیری

• بعد دادن خبر بد به کودکان یا نوجوان مراقبش هستیم و رهاش نمی کنیم، ممکنه اون اونقد ناراحت و آشفته و سردرگم بشه که ندونه چکار کنه، اگه کنارش باشیم و تو مراحل مختلف راهنمایی ش کنیم زودتر از این بحران سخت عبور میکنه، مثلا به یه نوجوان باید یاد بدیم که تو مراسم لازمه چه کار و رفتاری بکنه یا اینکه شرایطش بعد این چطور خواهد بود و اون چه کاری بکنه بهتره.

مقالات زیر را می توانید با کلیک روی هر کدام مطالعه بفرمایید:

• طرحواره و سبک فرزندپروری والدین

• آموزش به کودکان درباره خدا

نکات خاص در موقعیت های ویژه

اما همچنین دادن خبر بد به کودکان با توجه به نوع خبر تفاوتهایی هم دارند. که اینجا سه تا از موقعیتهای مهم رو می گم.

خبر فوت عزیزان

برای دادن خبر مرگ یکی از عزیزان باید حتما میزان درک و تعریف کودک از مرگ رو بسنجیم و ببینیم آیا قبلا تجربه ای داشته یا نه، همچنین به کودکان به هیچ وجه نباید بگوییم فرد فوت شده به مسافرت یا به یه خواب طولانی رفته، نباید برای کودک چشم انتظاری ایجاد کنیم. به کودک با توجه به درکش می گیم که اون فرد به یه جای خیلی دور رفته و دیگه برنمی گرده ولی یه روز همه آدما می رن اونجا و اون هم جاش خوبه. ( این نکات رفتاری دادن خبر بد به کودکان حتما باید رعایت بشه)، مراسم دفن و گریه زاری شدید رو نباید کودک پیش دبستانی یا کودک سه سال اول ابتدایی ببینه، اون باید یه جای آروم باشه تا مراسم تموم بشه، صورت فرد فوت شده رو بهتره نبینه تا آخرین تصویر فرد فوت شده براش خراب نشه.

خبر بیماری کودک یا عزیزانش

برای کودک بیمار همه جزئیات بیماری نیاز نیست به کودک گفته بشه، مثلا زمان زنده موندن یا اینکه قیافه ش بخاطر شیمی درمانی بد میشه و… اما با اقدامات پزشکی باید اونو آشنا و آماده کنیم تا همکاری کنه. در مورد نوجوانان چون آگاهی بیشتری دارن با هماهنگی خانواده اطلاعات لازم داده میشه.

دادن خبر بد به کودکان وقتی مساله بیماری عزیزان یا اطرافیان باشه هم بسیار مهمه، هر قدر رابطه اون فرد با کودک یا نوجوان نزدیک تر باشه قضیه مهمتره، بیماری رو با همه جزئیات برای کودک نمی گیم ولی اینکه شرایط اون فرد فرق کرده و ممکنه بیشتر توی بیمارستان باشه رو باید بگیم و همچنین باید مراقب باشیم که کودک رفتارهای اشتباه خودشو با بیماری یا مرگ عزیزانش پیوند نزنه، مثلا بهش نگیم چون تو اذیتش کردی مریض شده و دقت کنیم که خود کودک هم چنین تصوری رو نداشته باشه.

خبر فرزندخواندگی

ممکنه به نظرتون این خبر خیلی بدی نباشه ولی آگاهی به اون می تونه باعث بحران هویتی و احساس منفی فرد بشه، دادن خبر بد به کودکان تو این زمینه اگه در سن پایینتر انجام بشه بهتره و کودک خودشو بهتر با والدین رضاعی خودش وفق میده و سازگار می کنه. دادن این خبر حتما باید تا قبل نوجوانی باشه، قبل اینکه هویت اون شکل بگیره و چون موضوعی هست که اقوام از اون خبر دارن و ممکنه فقط کودک بیخبر باشه، به تاخیر انداختن اون خطرناکتره چون ممکنه بچه ها تو بازی یا ارتباط به کودک یا نوجوان بگن و این شرایطو بدتر میکنه.

امیدوارم با خوندن این مطلب از نگرانی و اضطرابتون کم شده باشه ولی باز هم اگه تو موقعیت دادن خبر بد به کودکان گیر افتادین و نمی دونین چکار کنین، میتونین به شماره من پیام بدین و برای دریافت یه مشاوره حرفه ای و مناسب موقعیتتون، اقدام کنین.

حتما به پیج اینستاگرام من مراجعه کنید و از ویدئوهای آموزشی و مشاوره ای رایگان بهره ببرید.