طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی

طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی

میدونستین با افزایش طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی می تونین به درمان طرحواره های خودتون کمک کنین؟ نه؟

پس توصیه می کنم حتما این مقاله رو که به رابطه بین طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی می پردازه، بخونین.

در بدو امر تعریف ساده ای از طرحواره ها یا تله های زندگی رو بهتون میگم.

طرحواره ها، بسته هایی از باور، هیجان، و احساسات بدنی هستن که در اثر روشهای تربیتی نادرست، زندگی در شرایط آزاردهنده و ناکام کننده، برآورده نشدن نیازهای روانی و آسیبهای جسمی یا روحی، توی ذهن و شخصیت افراد شکل می گیره. طرحواره ها باعث میشن که ما تو ارتباطاتمون به مشکل بخوریم و نتونیم اونارو خوب مدیریت کنیم.

و اما برای فهم بهتر تاثیرپذیری طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی از همدیگه خوبه که تعریفی از مهارتهای ارتباطی هم داشته باشین.

مهارتهای ارتباطی به مهارتهای انتقال پیام و دریافت پیام در روابط بین فردی گفته می شه که هم شامل مهارتهای کلامی (صحبت کردن و گفتمان) و هم شامل مهارتهای غیرکلامی (زبان بدن) میشه.

چرا به مهارتهای ارتباطی نیاز داریم؟

انسان موجودی اجتماعیه و به جمع نیاز داره، حضور دیگران هم می تونه نیازهای روانی و عاطفی و هم نیازهای امنیتی و رفاهی افراد رو فراهم کنه. تحقیقات نشون داده میمونهایی که اجتماعی ترن، خودشون و بچه هاشون شانس بیشتری برای زنده موندن دارن. این امر برای انسانها هم که نیازمند دیگران هستن، صادقه. پژوهشهای روانشناسی حاکی از اینه که انسانهای اجتماعی و اهل رابطه مشکلات روحی کمتری مثل افسردگی و اضطراب دارن و روحیه شادتری دارن. بنابراین برای افزایش کیفیت زندگی و بهزیستی و بقای انسان ما به افزایش و بهبودبخشی مهارتهای ارتباطی مون نیاز داریم. اگه بخوایم با رویکرد طرحواره درمانی به این موضوع نگاه کنیم متوجه می شیم که چه رابطه عمیقی بین طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی وجود داره که باعث افت رضایت از زندگی و روابط می شه.

تاثیر طرحواره ها بر مهارتهای ارتباطی

تصور کنین به شهر جدیدی رفتین و با آدمهای جدیدی مواجه شدین و بعد از مدتی زندگی تو اونجا از اون شهر می رین. اگه ازتون بپرسن مردم اونجا چطور بودن یا بازم حاضری برگردی اینجا زندگی کنی؟ چی می گین؟

مسلما جواب شما بستگی به نوع ارتباطاتیه که اونجا داشتین. اگه همدیگرو درک کردین و هوای همدیگه رو داشتین، تجربه تون خوبه و اگه از سمت اونها اذیت شدین، با کوله باری از آُسیب بیرون اومدین.

طرحواره معیارهای سرسختانه و عیب جویی افراطی

پس با توجه به خاستگاه اولیه طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی و از اونجایی که یکی از دلایل شکل گیری طرحواره ها، اولین ارتباطات انسانی ما در اوایل زندگیه. و اولین تجربه های مارو شکل داده، و بسته به اونکه اوایل زندگی چی از آدمهای مهم زندگی مون مثل والدین و خانواده و همکلاسی و… دیده باشیم و اینکه چی بهمون یاد داده باشن تو ارتباط، ذهنیت ها و آموخته هایی که در جریان اون روابط کسب کردیم توی روابط زمان حالمون هم تاثیر می گذاره.

اگه تو کودکی یاد گرفته باشیم چطوری حرفمون رو بزنیم و چطوری حرف دیگران رو بشنویم. چطور نیازها و خواسته هامونو بگیم و درونیات دیگران رو بشنویم و درک کنیم. چطور مراقب باشیم که ذهنیات و افکار و احساسات طرحواره ای مون رو کنترل کنیم که باعث نشن روابطمون خراب بشن، نتیجه همه این مهارتها، پیشگیری از تکرار الگوهای آسیب رسان طرحواره ای میشه و در نتیجه احساس رضایت و آرامش بیشتر تو روابط.

نمونه های آسیب زای رابطه طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی

طرحواره رهاشدگی و بی ثباتی، طرحواره مهمیه که ارتباط کلید اصلی اونه. فردی که این طرحواره رو داره احساس نیاز شدیدی به حضور دیگران تو زندگی ش داره و طاقت تنهایی رو نداره. حالا تصور کنین که این فرد مهارت صحبت کردن و انتقال حرفهای دل خودش رو به درستی نداره و اونها رو به نحو ناشایستی مثل پرخاشگری و کنترل گری نشون میده، اتفاقی که می افته اینه که فرد بخاطر نداشتن مهارت ارتباطی، تنها می مونه و طرحواره ش بیشتر تثبیت می شه.

بی اعتمادی

نمونه دیگه ای از این آسیب ها نداشتن، توی طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری دیده می شه. کسی که دچار این طرحواره شده باشه ممکنه از بیان حرفهاش به دیگران خودداری کنه چون بی اعتماده. یا اینکه با نگرش بدبینانه ای که داره، پیامهای منفی به اطرافیانش مخابره کنه، یا ارتباط غیرکلامی سخت و پرخاشگرانه ای داشته باشه، این شیوه های ناسالم ارتباطی باعث دوری بیشتر دیگران از خودش می شه.

رودربایستی

گیر افتادن تو تله رودربایستی یا طرحواره اطاعت، نمونه بارزی از نداشتن مهارت ارتباطیه. شخص مبتلا به طرحواره اطاعت، یاد نگرفته که ارتباط موثر برقرار کنه، یاد نگرفته در عین توجه به نیاز و حقوق خودش، به نیاز و حقوق دیگران بپردازه. یاد نگرفته طوری حرفشو بزنه که هم خودش به خواسته اش برسه و هم احترام دیگران رو داشته باشه. همه این رفتارها نشون میده چقد لازمه ما از تاثیر الگوی کنش و واکنشی طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی آگاه باشیم.

اگه با بقیه طرحواره ها هم آشنا باشین می بینین که نداشتن مهارتهای ارتباطی، عامل مهمی برای حضور و تاثیر منفی طرحواره ها توی روابطمون هست.

چه باید کرد؟

پژوهشهای متعدد نشون داده که یادگیری مهارتهای ارتباطی باعث میشه تاثیر طرحواره ها توی زندگی کمتر بشه.

توصیه می کنم نتایج یافته های پژوهشی – (عاطفه حیرت، مولود وطن خواهان، ۱۳۹۹) و (فاطمه درویش،۱۳۹۷) – رو مطالعه کنین. پژوهشهای این افراد نشون داده که آموزش مهارتهای ارتباطی با کمک طرحواره ها به بهبود حال افراد و زندگی شون می کنه.

و در نظر داشته باشین که بهبود حال و زندگی افراد یعنی کاهش تاثیر طرحواره ها

بنابراین اگه شما هم می خواین از شر تاثیر رابطه منفی طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی رها بشین حتما:

• در کلاسهای فن بیان و سخنوری شرکت کنین و بیان موثر و شیوا رو یاد بگیرین.اری
• از بین مهارتهای ده گانه زندگی، دو مهارت ارتباط موثر و روابط بین فردی، مهارتهایی هستن که می تونن کمک کنن شما طرحواره هایی مثل اطاعت، ایثار، پذیرش جویی و جلب توجه، انزوای اجتماعی، بی اعتمادی و بدرفتاری رو تو خودتون درمان کنین. (تاثیر اونهارو تو روابطتتون تخفیف بدین).
• با شرکت در دوره های طرحواره درمانی، از تکنیکهای رفتاری برای بهینه سازی روابط بین فردی تون استفاده کنین.
• همچنین برای کنترل رابطه طرحواره ها و مهارتهای ارتباطی، با یادگیری و شناخت خطاهای شناختی، از تاثیر اونها بر واکنش های رفتاری و ارتباطی تون آگاه بشین و مانع بروزشون تو روابط مهم زندگی تون بشین.

ویدئو های بیشتر در مورد طرحواره ها در اینستاگرام ما