قبل از هر چیز توجه داشته باشید که محصولات مربوط به شناخت، معرفی و مباحث تکمیلی و راهکار های درمان ۱۸ طرحواره ی یانگ در سه فصل مجزا برای شما عزیزان ارائه شده است که شما عزیزان میتوانید این محصولات را به راحتی تهیه کرده و استفاده کنید. همچنین برای معرفی، شناخت و درمان هر طرحواره به صورت جداگانه نیز محصول آموزشی(مربوط به طرحواره ی مد نظر شما) یرای شما عزیزان ارائه شده است که شما میتوانید این محصولات را هم خیلی راحت تهیه کنید و استفاده نمایید.
شما عزیزان برای طی کردن پروسه ی کامل شناخت تا درمان طرحواره ها(۱-شناخت طرحواره ها ۲-معرفی طرحواره های ناسازگار ۳-مباحث تکمیلی شناخت طرحواره ها) باید این سه محصول را به صورت جداگانه تهیه کرده و استفاده کنید.
ما برای رفاه حال شما عزیزان این سه محصول را به صورت یک پکیج(پکیج دوره جامع شناخت و درمان طرحواره ها(خودشناسی با طرحواره ها) ) با قیمتی بسیار عالی و با تخفیف ویژه ارائه داده ایم. شما میتوانید این پکیج استثنایی را خریداری کنید و از هر سه محصول استفاده کنید.
پزشک بود. از یه خونواده متوسط. بین فامیلیشون اون بود که پزشک شده بود. خب کلی باعث افتخار خانواده بود. ولی خودش خوشحال نبود. راضی نبود. از کارش.، از زندگیش… ظاهرشم به پزشکا نمی خورد. تیپ و لباسش. مث کسی لباس پوشیده بود که زندگی سخت و درآمد پایینی داره. ازش پرسیدم چرا مث پزشکا خوب و شیک لباس نپوشیدی؟ گفت نمی دونم. خودمم نمیدونم. سخته برام. پولشو دارم. بعضی وقتا میرم می خرم مانتو و لباسهای گرون و خوب می خرم.. ولی سخته برام بپوشم و بیام بیرون. ..وقتی مجبورمیشم می پوشم. نمی دونم حس می کنم به من نمیاد. البته یه حس درونی هم بهم میگه که من نباید اینجوری لباس بپوشم نباید خودمو بالا بگیرم.
ظاهرش موجه و خوب بود. اما طبق حدسم پرسیدم حست به ظاهرت چطوره؟ ظاهرتو قبول داری؟
گفت نمی دونم چرا این سوالو از من پرسیدین ولی واقعا از ظاهر خودم خوشم نمیاد. جلوی آینه حس خوبی ندارم. فکر می کنم چاقم . هیچ لباسی بهم نمیاد خودمو قبول ندارم. از ظاهر خودم خوشم نمیاد.
پرسیدم تو رابطه با همکار و مریضات چطوری ای؟ گفت خیلی متواضعم. دوست دارم خاکی باشم. خودمو بالا نگیرم. ولی با اینهمه خاکی بودن نمیدونم چرا دیگران احترام منو ندارن. من جلوی همکارام و مریضام پا می شم حتی ولی اونا اینطوری نیستن.
فکر کردم. بلند شدن جلوی مریضها حتی . بنظر خیلی اخلاقی می رسه ولی یه جای کار می لنگه. بیشتر گوش دادم. گفتم خب پس باید خیلی عزت و احترام داشته باشی ..
گفت ؛ نه اینطوری نیست. اتفاقا برعکسه. قدر منو نمی دونن. همکارام راحت منو تو دورهمی ها و تفریحات و قرارهاشون ندیده میگیرن. روز پزشک برای اون یکی همکارم کادو خریده بودن ولی برای من نه.
گفتم کارت و تخصصتو قبول داری؟
گفت کارم خوبه. ولی دو تا مشکل دارم. تو جمع همکارهام تو یه جلسه که هستیم راحت و روون نمی تونم صحبت کنم. می ترسم اشتباه یه چیزیو بگم و ضایع بشم. یا یه ایرادی بگیرن . یا مثلا حرف بزنم و توجه نکنن.
آها خوب شد گفتین یادم اومد اینو تو مهمونیها هم حساسم یعنی اگه حرفی بزنم و بهم توجه نشه، حالم بد میشه و دیگه مهمونی بهم خوش نمی گذره.
گفتم خب مشکل دومی چیه؟ گفت با اینکه کارم خوبه ولی وقتی یه چند روز مریضام کم بشن نگران می شم . به کار خودم شک می کنم. نکنه تشخیصم اشتباه باشه. نکنه داروی اشتباه داده باشم. خانم دگتر این شک داشتن به خودم شبا دیوونه ام میکنه . شبا قبل خواب همش دارم مرور می کنم کجا درست عمل کردم و کجا غلط. بعد اگه اشتباهی پیدا کنم سرزنشهام شروع میشه اینقد خودمو سرزنش میکنم که اعصابم به هم میریزه.
وقت جلسه داشت تموم میشد. بهش گفتم می تونم حستو بفهمم که چه رنجی داری می کشی. خودسرزنشگری خیلی زجراوره. طعم همه لذتهای زندگی رو میگیره. بهش گفتم تو جایگاهت بالاست. زحمت کشیدی درس خوندی حالا باید مطابق شان اجتماعیت زندگی کنی. لباس بپوشی و رفاه و احترام داشته باشی. همه این مشکلاتت برمیگرده به طرحواره نقص و شرم. یه تله فکری و احساسی که توش گیرافتادی.
بهت کمک میکنم عزت نفست بره بالا به شرطی که نگران قضاوت و ارزیابی از طرف من نباشی. و با خیال راحت جلساتتو بیای. آرامش تو صورتش دیدم. خداحافظی کرد و رفت صداشو شنیدم که به منشی می گفت برای اولین زمان خالی برای من جلسه بگذارین.
خوشحال شدم که می خواد واسه درمان طرحواره نقص و شرم خودش قدمی برداره.
آینه!؟
این کلمه چی به یادتون میاره؟ چه حسی بهتون میده؟ شما رو یاد خودتون میندازه، نه؟
از دیدن خودتون تو آینه لذت می برین؟ به خودتون زل می زنین؟ بیشتر عیبها یا زیباییهای صورت و بدنتونو می بینین؟
باورتون میشه آدمهای زیبا و حتی بسیار زیبایی هستن که وقتی جلوی آینه می ایستن می گن : من چرا اینقد زشتم؟ چرا صورتم اینطوریه؟ چرا لاغرم ، چاقم، درازم، کوتاهم و ….
این احساسات و افکار ربطی به اعتماد به نفس نداره. گرچه خیلی ها تحت این عنوان بهش فکر می کنن.
می خوام براتون درباره ویژگیهایی صحبت کنم که ممکنه شما هم از کودکی باهاشون درگیر بوده باشین و با خودتون کلنجار رفته باشین که چرا من اینجوری ام. شاید شما تو تله ای افتاده باشین بنام طرحواره نقص و شرم.
اما اول براتون بگم طرحواره چیه.
طرحواره یه سری از احساسها و فکر و باورهای نادرسته که توی شخصیت ما شکل گرفته از نوزادی تا نوجوانی. و باعث میشه ما رفتارهای آسیب زایی هم انجام بدیم . و این احساس و فکر و رفتارها همیشه هم توی زندگی ما تکرار می شن. برای همینه که ممکنه بارها به خودتون گفته باشین چرا من درس عبرت نمی گیرم و دوباره همون اشتباه رو انجام میدم.
حالا با هم ابعاد مختلف این طرحواره رو مرور کنیم:
افرادی که طرحواره نقص و شرم دارن :
اعتماد به نفس ندارن ( خودشونو قبول ندارن اعم از مهارتها یا فکرها و قضاوتهاشون )
عزت نفس ندارن به این معنی که احساس ارزشمندی ندارن و خودشونو دوست ندارن
حسشون به ظاهرشون خوب نیست ( ممکنه نقصی تو ظاهرشون باشه ممکنه نباشه).
رفتارهای خودشونو نمی پسندن و زیر ذره بین هیولای سرزنشگر درون خودشون هستن . همه ش نگرانن اشتباه حرف نزنن یا رفتار نکنن. برای آشنایی بیشتر با هیولای سرزنشگر مقاله ذهنیت های طرحواره ای رو بخونین.
ناخودآگاه تحت تاثیر طرحواره نقص و شرم از خودشون عیب و ایراد می گیرن و ممکنه حتی پیش دیگران هم بگن.
احساسات منفی زیادی مث گناه و عذاب وجدان و اضطراب زیادی رو تجربه می کنن و یک بعد مهم طرحواره شرم و نقص، احساس شرمندگیه.
بخاطر احساس شرم و اضطراب خیلی جاها مهارتهای خودشونو بروز نمیدن و فرصتهای طلایی رشد و پیشرفت رو از دست می دن.
بابت احساسات طبیعی شون، مثل اضطراب، حسادت، دوست داشتن و…. خودشونو سرزنش می کنن.
فکر و احساسشون نه تنها نسبت به ظاهر، بلکه به جنسیت، شخصیت، ویژگیهای رفتاری، توانمندیها، مشکلات ذهنی و انحراف های رفتاری شون، مشکلات خانوادگی شون مث فقر، اختلاف والدین، جایگاه اجتماعی و اعتبار خانواده، محل زندگی، نژاد و زبانشون هم ممکنه خوب نباشه.
پدیدایی طرحواره نقص و شرم، چی شده که این طرحواره شکل گرفته؟
والدین سختگیر و سرزنشگر باعث می شن بچه ها ترس از اشتباه کردن داشته باشن و حتی رفتارهای عادی ای که توی شرایط سنی شون طبیعیه رو اشتباه تلقی کنن.
زندگی کردن توی شرایط سختی مثل فقر و محله های پایین شهر.
وجود نقص ظاهری ( مثل لاغری، چاقی، بیماری ، رنگ پوست متفاوت و … ) توی کودک و سرکوفت شنیدن بابت اونها
داشتن مشکلات رفتاری مثل بیش فعالی، پرخاشگری ، مشکل توی تحصیل و یادگیری و ….
و البته ریشه طرحواره نقص و شرم رو ممکنه وقتی برگردیم به کودکی هر فردی، توی یک جاهایی که مختص اون فرد هست ببینیم. مثلا یک فرد خودش شخصیت اضطرابی و حساسی داشته. یعنی مشکلات کودکی ش اونقدرا شدید نبوده ولی چون اون حساس بوده، این فیلتر ذهنی تو روانش شکل گرفته.
تحقیر شدن توسط خواهر و برادر یا همکلاسی ها یا هر محیط مهم در کودکی.
مورد تجاوز جنسی قرار گرفتن به فرد احساس متفاوت بودن و احساس گناه و نقص میده.
اگه توی اعضا خانواده اش معلولیت یا بیماری خاصی بوده باشه و بابت اون احساس شرمندگی کرده.
و البته بجز این دلایل ممکنه وقتی برگردیم به کودکی هر فردی ، ریشه طرحواره نقص و شرم رو توی یک جاهایی که مختص اون فرد هست ببینیم. مثلا یک فرد خودش شخصیت اضطرابی و حساسی داشته یا توی اعضا خانواده اش معلولیت یا بیماری خاصی بوده.
کسانی که این طرحواره رو دارن فکر و احساسشون نسبت به خودشون خوب نیست. ممکنه این افکار منفی تنها مربوط به ظاهرشون نباشه. بلکه مربوط به جنسیت، شخصیت، ویژگیهای رفتاری، توانمندیها، مشکلات ذهنی و انحراف های رفتاری شون، مشکلات خانوادگی شون مث شرایط اقتصادی، رابطه والدینشون، جایگاه اجتماعی و اعتبار خانواده شون، محل زندگی، نژاد و زبانشون هم باشه.
طرحواره نقص و شرم و سه نوع رفتار متفاوت اون
افراد دارای این مشکل:
کاملا در مقابل این طرحواره تسلیم هستن و خودشونو ناارزنده سازی می کنن و بی ارزش و پر از عیب و ایراد می دونن و ابایی از گفتنش هم ندارن. به عنوان مثال راحت پیش دیگران می گن من خوب خرید نمی کنم. آشپزی من خوب نیست. من زیادی چاقم. پوست من خوب نیست. و از طرفی از دیگران هم تعریف می کنن و دیگران رو ارزنده سازی می کنن. من به این رفتارها خودزنی می گم. اینها خودزنی کلامیه.
یه رفتار شایع که باعث اختلال توی زندگی افراد دارای طرحواره نقص و شرم میشه اینه که سعی می کنن عیب و ایرادشونو پنهان کنن و از محیطهایی که باعث میشه طرحواره نقص و شرم توی اونها فعال بشه دوری می کنن. مثلا به محیطهای جمعی نمی رن یا اگه برن سعی می کنن حرف نزنن و دچار اضطراب زیادی میشن.
می خوان این احساس شرم و نقصو تو وجود خودشون انکار کنن پس با اون می جنگن به این شکل که زیادی از خودشون تعریف می کنن و حتی دیگرانو تحقیر و مسخره می کنن. تا حدی که حتی یه پدر یا مادر بچه شو تحقیر می کنه و بهش سرکوفت می زنه بابت ظاهرش، رفتارهاش و …
علائم خطر طرحواره نقص و شرم در عشق
جذب افراد سختگیر و ایرادگیر می شن که مدام اونارو تحقیر می کنه. البته این به صورت خودآگاه اتفاق نمی افته.
جذب کسانی می شن که از نظر جسمی و هیجانی باهاشون بدرفتاری می کنن. برای آشنایی بیشتر با علت این موضوع می تونین مقاله جذابیت طرحواره ای رو بخونین.
جذب کسانی می شن که علاقه چندانی بهشون ندارن، ولی کماکان تو این خیال باطل به سر می برن که محبت این افراد رو جذب کنن.
دنبال یه آدم بسیار زیبا و جذاب می گردن که با حضور اون کنار خودشون احساس افتخار کنن.
طرحواره نقص و شرم بهشون القا می کنه با افرادی که خواهان شناختن بیشتر احساسات و افکارشون نیستن، مشکلی نداشته باشن.
فقط با افرادی که فکر می کنن ازشون پایین تر هستن و اونا واقعا دوستشون ندارن، خیلی راحت هستن.
فردی رو ممکنه به عنوان همسر انتخاب کنن که نمی تونه وقت بیشتری باهاشون بگذرونه، متاهل هست یا با فرد دیگه ای رابطه داره.
به رابطه با کسی تن می دن که تحقیرشون می کنه، ازشون سواستفاده می کنه یا اونارو آدم حساب نمی کنه.
به بهونه عشق و بخاطر اون دست به کارهای سخت می زنن مثلا عمل جراحی زیبایی یا خرجهای گرون کردن.
نشانه های طرحواره نقص و شرم تو روابط شما
اگه همسرتون به شما احترام بگذاره انگار خوشی به شما نیومده و اونو مورد انتقاد قرار می دین. با اینکار به عواطف عاشقانه زندگی تون مجال بروز نمی دین. انگار با رفتارهای خودتون به همسرتون می فهمین که لیاقت عشق و محبتو ندارین.
خود واقعی تونو پنهان می کنین، به همین دلیل هیچوقت احساس نمی کنین که همسرتون شمارو می شناسه و درک می کنه.
مدام به شیوه ای نامنصفانه خودتونو با دیگران مقایسه می کنین. به این دلیل احساس حقارت و حسادت یک آن شمارو رها نمی کنه.
طرحواره نقص و شرم باعث میشه نسبت به همسرتون احساس مالکیت داشته باشین و از این رو مدام حسادت شما فعاله.
اگرچه همسرتون به شما اهمیت میده و احترام می گذاره، اما شما مدام از او تقاضای حمایت می کنین و از عشق او اطمینان خاطر می خواین. می خواین مطمئن بشین که دوستتون داره، اما کارو به جایی می رسونین که حوصله همسرتون سر می ره.
با همسرتون طوری رفتار می کنین که اون به خودش اجازه می ده از شما ایراد بگیره، تحقیرتون کنه و با شما بدرفتاری کنه.
به دستور طرحواره نقص و شرم توی ناخودآگاهتون، خودتونو جلوی همسرتون تحقیر می کنین. مثلا از چاقی یا لاغری تون می گین یا از لباستون…
اگه کسی از شما انتقاد درستی کنه، سخت به موضع دفاعی می رید و در برابر فرد انتقادگر، حالت خصمانه می گیرین.
از فرزندتون به شدت انتقاد می کنین و والد سرزنشگری هستین.
اگه موفقیتی نصیب شما بشه، خودتونو لایق این موفقیت نمی دونین. اگه هم نتونین موفق بشین شدیدا عصبانی می شین.
روی اشتباه کردن خیلی حساس هستین. اگه می خواین با خودتون مهربون باشین مقاله خودت را در آغوش بگیر رو بخونین.
وقتی تو جمع صحبت می کنین به شدت مضطرب می شین.
درمان طرحواره نقص و شرم
این طرحواره به شدت آسیب زاست. باعث میشه توی روابط باج بدین. خودتونو پایین بیارین یا با تحقیر دیگران، اونارو از خودتون دور کنین پس باید برای درمانش حتما با یه طرحواره درمانگر در ارتباط باشین. و از همه تکنیکهای شناختی، رفتاری و هیجانی برای اصلاحش استفاده کنین.
اما توی این بخش بهتون چند راهکار ساده می گم که برای شروع خیلی خوبه ؛
خودتونو به عنوان یه مجموعه کل از ویژگیهای مثبت و منفی بپذیرین هیچ کس توی دنیا کامل نیست. (پذیرش خود) ما فرشته یا معصوم نیستیم. اشتباه کردن و نقص داشتن بخش ذاتی انسان تا آخر عمره
بخاطر طرحواره نقص و شرم اگه درونتون هم احساس ناقص بودن دارین لازم نیست اونو فریاد بزنین و به همه اعلام کنین. باور کنین اکثرا آدمها تا ما بهشون نگیم متوجه احساس اضطراب و افکار منفی و رفتارهای اشتباه ما نمی شن. بنابراین خودتون نقص هاتونو پیش دیگران نگین.
گاهی از خودتون تعریف کنین. اقدامات مثبت خودتونو بگین. ویژگیهای خوبتونو به دیگران بروز بدین.
اگه از موقعیتهایی که می تونه باعث رشدتون میشه دارین دوری میکنین. کم کم شروع به حرکت و ورود به این موقعیتها بکنین. نمی تونین صبر کنین تا طرحواره شرم و نقص کاملا برطرف بشه و بعد احساس خوب پیدا کنین بنابراین با وجود احساس اضطراب به سمت رشد برین.
طرحواره نقص و شرم ممکنه بخاطر نقص های واقعی باشه، اگه نقص ظاهری یا جسمی دارین که قابل برطرف شدنه حتما برای درمان یا اصلاحش اقدام بکنین.
خودت را در آغوش بگیر و بپذیر
برای اینکه با مفهوم پذیرش خود آشنا بشین بهتره بانو لیزی رو بشناسین
بانو لیزی تو آمریکا زندگی می کنه و بخاطر اینکه بدنش امکان ذخیره چربی رو نداره ظاهر بسیار متفاوتی داره. و حتی چشمانش هم بینایی کاملی نداره. اما بخاطر حمایت والدینش که بسیار مراقبش بودن و باهاش طوری رفتار کردن که انگار از دیگران متفاوت نیست ( به قول خودش وقتی رفت مدرسه و بچه های دیگه ازش دوری کردن تعجب کرد این نشون میده خانواده ش نذاشتن دچار طرحواره نقص و شرم بشه) و با وجود بازخوردهای بسیار منفی ای که از اجتماع گرفت و حرفهایی که بهش زده شد ( توی نوجوانی براش کامنت گذاشتن که چرا خودتو نمی کشی ؟ ) تصمیم گرفت به زیبایی درونی خودش توجه کنه و حالا یکی از زنان موفق دنیاست. استاد دانشگاهه. می بینین که احساس نقص براش معنا نداره.
تو فیلم زیر باهاش بیشتر آشنا می شین
فیلم رگ خواب
زشت ترین زنان دنیا
به همین لیزی فک کنین . اگه جای اون بودین چکار میکردین؟ اون خودشو پذیرفته و تمرکزشو گذاشته روی داشته های خودش. و الان داره می درخشه.
وقتشه که شما هم توی دنیا بدرخشین.
حتی اگه طرحواره نقص و شرم دارین بازم شما از همه صفات خوب مانند زیبایی و مهربانی، عشق و نوعدوستی، پیشرفت جویی و علاقه به رشد، دانایی و کنجکاوی و …. به طور نسبی در روان خودتون دارین. همچنین احساسات منفی رو تجربه می کنین. افکار منفی و نادرست رو هم دارین، و گاهی رفتارهای ناخوشایند رو هم نشون می دین. همه ی این خوبیها و کاستی ها مربوط به کل وجودی شماست. کل وجودی خودتونو بپذیرین. و با خودتون تکرار کنین من یک انسان هستم با همه ی این صفات خوب و منفی. من همه ی خودم رو می پذیرم.
من شیما محمدی روانشناس بالینی و طرحواره درمانگر هستم. می تونم بهتون کمک کنم طرحواره هاتونو کمرنگ و با زندگی گذشته خودتون آشتی کنین. برای شرکت در دوره های طرحواره درمانی و مشاوره به من ۰۹۱۹۸۲۰۰۰۳۰ پیام بدین.
2 Comments
بسیار عالی بود, ممنون
زنده باشین